S. R. Matiyazova, G. D. Adilova

2.2. Sug‘urta mahsulotini sotish usullari 
 
Sug‘urta mahsulotlarini sotishni bir qancha usullardan foydalangan holda 
amalga oshirish mumkin. Sug‘urta mahsulotlarini aholiga qulay va oson hamda 

---

43 
tezda sotishni amalga oshirishda ularni intertnet orqali to‘g‘ridan to‘g‘ri sotish ham 
keng yo‘lga qo‘yilgan.
13
To‘g‘ridan to‘g‘ri sotuv sug‘urta mahsulotini tarqatishning oddiy va nisbatan 
arzon usuli hisoblanadi. Keyingi vaqtda muloqotning an’anaviy usullari (pochta va 
telefon) qatoriga kompyuter tarmoqlari ham qo‘shildi. Uning afzalligi shundaki, 
sug‘urta qiluvchi va sug‘urtalanuvchi o‘rtasidagi muloqot yana ham soddalashib, 
tezlashib ketdi. Mijoz o‘z munosabatini tayyorlab, uni sug‘urta qiluvchiga 
«sichqon»ni bosish orqali jo‘natib yuborishi va tezda javobini ham olishi mumkin. 
Kompyuter tarmoqlari orqali sug‘urta reklamasini tarqatish ham ancha tezlashib 
ketdi. Bundan tashqari, sug‘urtalanuvchi kompaniyaning serveriga ulanib, xatarlar 
tarifikatsiyasi masalasida axborot olishi ham mumkin. 
Sug‘urta mahsulotlarini sotishda mijozlarga pochta reklamasini jo‘natish va 
telefon orqali qo‘ng‘iroq qilish to‘g‘ridan to‘g‘ri sotishning asosiy vositalaridir. 
Pochta jo‘natmalari ichiga taklif etilayotgan sug‘urta mahsulotlarining bayoni, 
shuningdek, pochta xarajati sug‘urta qiluvchi tomonidan to‘lab qo‘yilgan qaytarib 
yuboriladigan javob talonidan iborat. Agar taklif mijozga qiziqarli bo‘lib tuyulsa, u 
talonni to‘ldirib, uni jo‘natuvchiga qaytarib yuboradi. Olingan ma’lumotlar asosida 
sug‘urta qiluvchi mazkur mijoz uchun sug‘urta qoplamasini ishlab chiqadi va 
shartnomani mijozga imzolash uchun jo‘natib yuboradi. Shundan so‘ng mijoz yana 
pochta orqali sug‘urta mukofotini kompaniya hisobiga o‘tkazadi. 
Yuqori samaraga erishish uchun sug‘urta qiluvchilar, shuningdek, bevosita 
marketingning boshqa foydalanuvchilari ham pochta reklamasining «yopirilishini» 
ko‘paytiradilar. Imzolangan sug‘urta shartnomalarining yuborilgan pochta 
jo‘natmalari soniga nisbati o‘rtacha 0,7% ni tashkil etadi. Tadqiqotlar pochta orqali 
reklama jo‘natmalari yuqori samaraga ega ekanligini ko‘rsatdi. Masalan, 
Fransiyada pochta orqali yuborilayotgan shartnomalarning 78% hatto bu reklama 
mazkur mijozga moslashtirilmagan va umumiy xususiyatga ega bo‘lsada, o‘qib 
chiqiladi. Jo‘natilgan nomalar konvertlarga joylashtirilgan bo‘lsa, ularning 
13
Jask Kinder,Jr.Garry Kinder”Secrets of Successful Insurance Sales” 

---

44 
o‘qilishi 88% gacha o‘sishi ham mumkin. Biroq agar shartnoma 20 grammdan 
yengil bo‘lsa, bu ko‘rsatkich 54% ga tushib ketadi. 
Aholining 56% pochta orqali reklama jo‘natilishi iste’molchilarni mahsulotlar 
va xizmatlar to‘g‘risida boxabar etish uchun foydali hamda kerakli ekanligini tan 
oladi
1
. Pochta orqali Fransiya bo‘yicha konvertlarda yuborilgan reklama 
jo‘natmalarining o‘rtacha «taqdiri» quyidagi chizmada keltirilgan.