Мавзу: Фалсафа фанининг предмети, ма=сади, вазифалари ва муаммолари

Ziddiyatlar
– narsa yoki hodisa qarama-qarshi tomonlarining bir-birini istisno
etish va bir-biriga o‘tish munosabatlaridir. Dialektik ziddiyat – bir-birini istisno
etuvchi qarama-qarshiliklarning bilvosita birligidir. Qarama-qarshiliklar –
ziddiyatlarning negizi, bog‘lovchi bo‘g‘inlar esa – ularni echish mexanizmidir.
Quyidagi faktlar bog‘lovchi bo‘g‘inlar roli va qarama-qarshiliklar tushunchasiga
misol bo‘lishi mumkin: Irsiyat va o‘zgaruvchanlik qutblarida nafaqat organizmning
avvalgi holati, balki o‘zlashtirilgan yangi belgilari ham saqlanishini ta’minlovchi
genetik kod bog‘lovchi bo‘g‘in hisoblanadi. Ijtimoiy hayotda jamiyatning o‘ta boy va
o‘ta qashshoq qatlamlari qarama-qarshiliklari o‘rtasida bog‘lovchi bo‘g‘in vazifasini
o‘rta sinf bajaradi. O‘rta sinf mamlakat aholisining aksariyat qismini tashkil etishi
lozimligi, aks holda jamiyat holati doimo beqaror bo‘lishini Aristotel qadim
zamonlardayoq qayd etgan edi. Zero, mayda mulkdorlar olgan daromadining bir
qismini o‘z ishini rivojlantirishga yo‘naltiradi, bozor kon’yunkturasini o‘rganadi va
unga juda tez moslashadi, bozorni zarur tovarlar va xizmatlar bilan boyitadi. YAna
bir misol – shaxs va jamiyat munosabatlari. Ma’lumki, shaxs va jamiyat qarama-
qarshiliklar hisoblanadi, shaxs a’zo bo‘lgan ijtimoiy guruhlar ularning o‘rtasida
bog‘lovchi bo‘g‘in sifatida amal qiladi. 
Bu va boshqa dalillar bilishda ichki qarama-qarshiliklar mavjudlgini ham,
bog‘lovchi bo‘g‘inlarni ham hisobga olish muhim ekanligini ko‘rsatadi. XX asr 30-
yillarining boshida ingliz fizigi Pol Dirak pozitronlar, ya’ni elektronlarga o‘xshash,
lekin musbat zaryadga ega bo‘lgan zarralar mavjudligini bashorat qildi. Garchi olim
o‘z nazariyasida biron-bir xato topmagan bo‘lsa-da, aksilzarralar mavjudligiga uning
ishonchi yuq edi. 

---

SHunday qilib, qarama-qarshiliklar aloqasi va ziddiyatlarni echishning bir-biri
bilan bilvosita bog‘liqligi umumiy xususiyat kasb etadi, aloqa usuli esa bog‘lanish
xususiyati bilan belgilanadi. Bog‘lovchi bo‘g‘inlarning o‘zi ziddiyat qarama-qarshi
a’zolari xossalarining uyg‘unligidan tashkil topadi.