Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги тошкент вилоят давлат педагогика институти ж. Ҳасанбоев, Ҳ. Сарибоев, Г. Ниёзов

Олигофрения келтириб чиқарадиган сабаблар хилма-хилдир.
Уларга онанинг ҳомиладорлик пайтида юқумли касалликларга
йўлиқиши (оғир вирусли грипп, тиф, қизилча она организмидаги
турли паразитларнинг ҳомилага юқиши токсиплазмоз, сифилиз
вақтидаги спирохета), ҳомиланинг шикастланиши, ота-онанинг
спиртли ичимликлар исътемол қилиши, алкоголизм каби омил ки-
ради.
Туғилиш вақтида боланинг қисқич билан суғуриб олиниши,
вакум билан туғилган вақти чўзилиб кетса ёки тез туғилиш бўлган-
да (пулимётдек отилиб чиқиши), бола бошини қўл билан сиқили-
ши ҳам олигофренияга сабаб бўлиши мумкин.
Олигофрения, баъзан бола туғилгандан сўнг, бир ёшга яқин ка-
сал бўлиши оқибатида ҳам вужудга келшш мумкин. Бундай касал-
ликлар жумласига мия ва унинг пўстлоғини шамоллаши (минингит,
минингоэнцофалит) ҳамда марказий нерв системасининг шикастла-
ниши киради. Олигофрения насл орқали ҳам ўтади, шунингдек, она
билан боланннг қон таркибининг бир-биртга тўғри келмаслиги ре-
зус фактор ҳам сабаб бўлади.
Руҳий касаллардан ақли заифларни Ф.Платтер ажратди. Ақли
заиф болаларни таснифлаш уларга клиник тавсифнома бериш
ишлари Ф.Пинель (1775-1838), Ж.Эскирол (1772-1840) томони-
дан бажарилди. Ж.Эскирол биринчи марта «ақли заифлик» ата-
масини фанга киритди.
XIX аср мобайнида жамиятда рўй берган ижтимоий-иқтисодий
ўзгаришлар туфайли нуқсонли болаларга алоҳида эътибор бериш за-
рурлиги ҳақида жамоатчилик фикри юзага келди. Шу жараён асоси-
да ақли заифликни даволаш, ташхис қилиш, таснифлашга оид қатор
материаллар матбуотда чиқа бошлади. Уларга педагогик ёрдам кўрса-
тиш ҳақида ҳам турли фикрлар эълон қилина бошланди.
Ақли заиф болаларни ўқитиш ва тарбиялаш назариясининг юза-