“Ҳиндистон – Марказий Осиё” саммити томонлар ўртасидаги ҳамкорлик муносабатлари равнақининг янги

“Дарҳақиқат, 
(Биз)
 Одам фарзанд-
ларини 
(азиз ва)
 мукаррам қилдик 
ва уларни қуруқлик ва денгизга 
(от-улов ва кемаларга)
миндириб 
қўйдик ҳамда уларга пок нарса-
лардан ризқ бердик ва уларни 
Ўзимиз яратган кўп жонзотлардан 
афзал қилиб қўйдик”.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи 
васаллам ҳадиси шарифларида: 
“Мўмин киши Аллоҳ таоло назди-
да фаришталардан ҳам мукаррам 
ва афзалдир”,
деб марҳамат қил
-
ганлар. Уламолар ушбу ҳадиснинг 
шарҳида бундай дейди: “Фаришта
-
ларни Аллоҳ таоло фақат тоат-ибо
-
дат ва баъзи махсус вазифаларни 
адо этиш учунгина яратган. Шунинг 
учун уларда ақл бор-у, лекин нафсу 
шаҳват йўқ. Ҳайвонотда эса нафсу 
шаҳват бор-у, лекин ақл йўқ. Аммо 
одамзодда ақл ҳам бор, нафсу 
шаҳват ҳам бор. Ақл уни тўғри йўлга, 
савобли ишларга бошласа, нафсу 
шаҳват фақат нафсни қондириш ва 
бунинг учун ҳар қандай гуноҳу маъ
-
сият ишларга бошлайди. Бинобарин, 
агар инсоннинг ақли нафсу шаҳва
-
тидан ғолиб келиб, унинг амрига 
мувофиқ ҳаракат қилса, демак у 
фаришталардан ҳам улуғ мақомда 
юрган бўлади”.
Юқоридаги ояти каримада Аллоҳ 
таоло: 
“Инсонни азиз ва мукар-
рам қилдик”,
деб марҳамат қила
-
ди. Тафсир китобларида инсоннинг 
қайси неъматлар туфайли мукар
-
рам экани тўғрисида кўп мисоллар 
келтирилган. Баъзи муфассирлар 
мазкур оятни шарҳлаб, инсонга ато 
этилган неъматларни иккига тақсим 
қилган. Биринчиси, жисмоний неъ
-
матлар. Бунга мисол сиҳат-саломат
-
лик, тинч-фаровон турмуш кабилар. 
Иккинчиси, маънавий неъматлар 
бўлиб, унга имон, ислом, ҳидоят, 
ахлоқ, инсофу тавфиқ сингари ижо
-
бий сифатларни мисол қилиш мум
-
кин.
Аллоҳ таоло Ўз неъматларини 
зикр қилишидан мақсад замирида 
ҳар бир инсон ато этилган беҳисоб 
неъматларга шукр қилсин, бу нарса
-
ларнинг қадрига етиб, фақат хайрли 
ва фойдали ишларга сарф этсин, де
-
ган маъно жамланган.
Демак, инсоннинг руҳий-маъ
-
навий олами бой бўлса, унинг 
қадр-қиммати шунча ошади. Инсон 
қанча имонли, диёнатли бўлса, Ал
-
лоҳга муҳаббати ва итоати қанчалик 
улуғ бўлса, шундагина унинг дара
-
жаси юқори бўлади.
Аллоҳ инсонни ақл ва идрокда 
бутун махлуқларидан мукаррам ай
-
лаб, унга Ердаги ҳамма нарсани 
бўйсундириб қўйди. Ҳақ таоло юқо
-
ридаги ояти каримада одам бола
-
сини борлиқдаги ҳамма нарсадан 
азизу мукаррам қилиб яратганининг 
хабарини бермоқда: