K o m p o z it s io n m a t e r ia L l a r t u z IL ish I 3- §. K om p ozitsion m ateriallar holati, tuzilishi va xom ashyosi

E
va ikkinchi 
m om enti 
yani 
k o ‘ndalang 
kesim ining 
inertsiya 
m om enti 
I
k o ‘rsatkichlarga teskari funktsiyadir. M aterialning elastik m oduli, 
qoida tariqasida, uning shakli yoki hajm iga b o g iiq em as v a m a ’lum 
kim yoviy tarkibli (agar u m utlaqo zich m aterial ekanligini taxm in 
qilsak) m aterial uchun doim iy hisoblanadi. Shunday qilib, berilgan 
tarkib va zichlik uchun m aterialning egiluvchanligi uning shakli yoki 
a n iq ro g i uning diam etri bilan belgilanadi:
E n d 4
M * R = E * I
= ———
64
yani egiluvchanlik 1 / M R ga teng b o ig a n holda bu nisbat 
quyidagicha b o ia d i:
E g ilu v c h a n lik = ^ =
0 )
bu erda 
d
- ekvivalent diam etr, 
I -
tola to ‘plam i (tolalar) ning
inertsiya m om enti.
T englam a (1) shuni k o ‘rsatadiki, egiluvchanlik, 
1/MR
, diam etr 
d
ning ju d a nozik funktsiyasi hisoblanadi. (
1
) tenglam aning m uhim
hulosalarini quyidagicha um um lashtirishim iz m um kin:
/ T o l a egiluvchanligi - bu uning d diam etrining teskari funktsiyasi. 
/ D i a m e tr etarlicha darajada kichik b o ig a n holatda polim er, 
m etall yoki keram ikadan h ar qanday egiluvchanlikga ega b o ig a n
tolalarni ishlab chiqarish m um kin.
/ J u d a m o ‘rt m ateriallardan o ‘ta egiluvchan tolalar olish m um kin, 
m asalan, shisha, krem niy karbidi, alum iniy oksidi va boshqa 
m oddalardan ju d a egiluvchan tolalarni shakllantirish m um kin. Am m o 
nozik keram ik tolalarni ishlab chiqarish ju d a m urakkab m uam m o 
hisoblanadi.
M etall tolalar:
P o ‘lat sim i 
(korrozion-bardosh p o i a t ) — alyum iniyni arm irovka 
qilish uchun;