Psixologiy asi

», «Men
.... 
xohlardim», «Men
bolalik davrim dan
.......
», «M ening o ta -o n a m
........
bo'lgan», «M aktabda
mening ustozlarim
......
», «Men gaplashayotgan yig it va qizni ko ‘rsam
......
»,
«Menimcha barcha yosh yigit lar va qizlar
......
», «K attalar meni.
.......
», «M en
farzandlarimdan
......», 
«M abodo men o ‘lib qolsam, atrofdagilar
.....
» va h.k.
Iloji boricha bu gaplar soni k o 'p bo'lishi kerak (20-30 ta). Sinaluvchi 
gaplarni qanday tuzishiga qarab uning shaxsini aniqlab olish mumkin.
2. Tem atik aperseptiv test (TAT). U shbu test turli voqealar aks etgan 
20 ta syujetli kartinadan iborat. Sinaluvchi har bir kartinaga qarab hikoya 
tuzishi kerak. Shu yo'l bilan sinaluvchining tasavvuri, qobiliyati, hissiyoti, 
voqealarga bo'lgan m unosabati va mimikasiga qarab uning shaxsiga oid 
m a’lum otlar to'planadi.
3.
S h a x sn i h a r ta ra fla m a te k sh iris h g a m o 'lja lla n g a n M in n e so t 
savolnom asi (M M P I). 1957-yil K ettel to m o n id a n tavsiya qilin g an . 
Shaxsning barcha xususiyatlarini tekshirish uchun m o'ljallangan. Shuning 
u c h u n h a m ilm iy v a a m a liy p six o lo g iy a d a k o 'p q o 'l la n i la d i. 
Sinaluvchining testda ko'rsatilgan savollarga shaxsiy m unosabati, y a’ni 
iijobiy, salbiy va befarqligi o 'rg an ilad i. Savolnom aning to 'la varianti 
187 ta, qisqartirilgan varianti 71 ta savoldan iborat.
4. Lyusher testi. Bu testni o'tkazish uchun 6 ta kartadan foydalaniladi: 
ularning 4 tasi asosiy ranglarga - havorang, yashil, qizil, saria va 4 tasi 
q o 's h im c h a ra n g la rg a - b in a f s h a ra n g , jig a r ra n g , q o ra , k u lra n g . 
Sinaluvchining qaysi rangni tanlashiga qarab uning ruhiy holati, kayfiyati 
va shaxsiy xususiyatlari aniqlanadi.
5. Ayzenk shkalasi ekstraversiya-intraversiya va neyrotizm darajasini 
aniqlash uchun qo'llaniladi. Anketa 57 ta savoldan iborat bo'lib, ulardan 
24 ta savol ekstraversiya-introversiya shkalasi bilan, 24 ta savol neyrotizm
s h k a la s i b ila n b o g 'liq b o 'l s a , q o lg a n 9 tasi Y o -s h k a la s i b o 'l ib , 
sinaluvchining savollarga aldam asdan naq adar to 'g 'ri javob berganligini 
ko 'rsatad i (XIX bobga qarang).
154

---

S avolnom aga ja v o b berib b o 'lin g a n d a n so ‘ng, sav olnom a kaliti 
yordamida E - ekstraversiya, N - neyrotizm, Yo - yolg‘on k o ‘rsatkichlari 
b o ‘yicha shaxs xususiyatlari aniqlanadi. Sinaluvchida shaxsning qaysi 
xususiyati, y a’ni ekstraversiya, intraversiya, neyrotizm ko'p ro q nam oyon 
bo'lganligi va uning temperamenti aniqlanadi. K o'rsatkichlar norm adan 
farq qilsa, sinaluvchiga o 'z shaxsi ustida o 'y lab k o 'rish uchun zaru r 
m aslahatlar beriladi.
Umuman olganda, ekstraversiya-intraversiya va neyrotizm shaxsning 
tu g'm a xususiyatlaridir.