9-son –to’plam dekabr 2021 pedagoglar uz 1

19-son 1 
–to’plam dekabr 2021
 
 
pedagoglar.uz
 
395
Zamonaviy matematikaning o’rganilishi va bu jarayonda amalga 
oshiriladigan ishlar talaygina. O’quvchilarni bu fanga bo’lgan qiziqishlarini 
orttirib, hayotiy tajribalardan kelib chiqqan holda ta’lim berilsa va mashg’ulotlar 
jarayonida beriladigan masalalar o’quvchilar hayotidan, rejalaridan kelib 
chiqqan holda tuzilsa, o’ylaymizki, fanning ravnaqi yanada ortadi. 
O’quvchilardagi matematik savodxonlikka erishish esa yuqori pog’onaga 
ko’tariladi.

---

19-son 1 
–to’plam dekabr 2021
 
 
pedagoglar.uz
 
396
MUMTOZ MUSIQA MADANIYATINING SHAKLLANISHI 
Usmonova Mo'minaxon 
Farg'ona viloyati Oltiariq tumani 31-IDUMning 
Musiqa fani o'qituvchisi 
Musiqaning inson hayotidagi o’rni beqiyos. Rivoyat qilishlaricha, Alloh 
o’n sakkiz ming olamni yaratar ekan, insoniyatga musiqa orqali jon bahsh etgan 
ekan. Shundan bo’lsa inson hayotini musiqasiz tasavvur eta olmaydi. Zero kuy-
qo’shiq kishiga cheksiz estetik zavq berishi bilan birga uning qalbida ajib his-
tuyg’u uyg’otadi. Shu tuyg’u zamirida insoniyat doimo ezgulikka intilib 
yashaydi. Tarixdan ma’lumki, insoniyatning qadimgi ajdodlari farzand 
tarbiyasida musiqaning o’rnini yuksak baholaydilar. Musiqaga mehr qo’yib 
ulg’aygan bolaning qalbida yovuzlik bo’lmaydi. 
Mumtoz musiqa qadimdanoq kishilarni o’ziga rom etib kelgan. Kuyning 
mazmundorligi, cholg’uning zarbdorligi ham bunda muhim rol o’ynagan.
Mumtoz musiqa mohir sozanda va xonandalar tomonidan kuylanib, bastakor 
ijodining eng sara asarlari qatorida turadi. Mumtoz musiqa xalq ijodiyotining 
professional yo’nalishiga xos bo’lgan musiqa turlaridan biridir.
Sharq mumtoz musiqasining rivojlanishida Forobiy, Ibn Sino, Jomiy 
singari adabiyot darg’alarining mehnatlari katta bo’lgan.
Forobiy musiqa ilmi va amaliyotiga doir asarlari bilan zamonasida 
mashhur bo’lgan. Uning ijrochilik va bastakorlik ijodi shu qadar rivojlanganki, 
bu haqda oddiy xalq ham o’zicha rivoyatlar to’qib yurgan. Ularda aytilishicha, 
Forobiy soz chertib, kuy chalganda insonlarni bemalol boshqara olgan. Kuy 
ta’sirida insonlar sarosimaga tushib, g’amgini shodon, shodoni xomush holga 
kelib qolgan ekan. Albatta, bularning hammasi mumtoz musiqa sadolarining 
o’ziga xos sehrida, desak xato bo’lmaydi. Forobiy musiqa ilmiga oisd ko’plab 
asarlar yaratgan. Jumladan, “Katta musiqa kitobi”, “Musiqaga kirish”, “Kitob 

---