Magistratura bo‘limi qo‘l yozma huquqida udk:[504. 05+57,4…

Simobni aniqlash. 
[55]. Namunalarni analizga tayorlash va undagi simob 
miqdorini aniqlash quyidagi tartibda amalga oshirildi: tekshirilayotgan 200-250 gr 
don maxsuloti xovonchada maydalandi. 20 gr namuna konussimon kolbaga solinib 
unga 1 sm
3
etilspirt, 80 sm
3 
suv va 30 sm
3 
nitrat kislota qo’shildi. Kolba 
konussimon voronka bilan berkitilib, bir kechaga qoldirildi. So’ngra 50 sm
3 
konsentrlangan sulfat kislota azot oksidlari ajrashiga yo’l qo’ymasdan tomchilatib 
qo’shildi. Keyin azot oksidlarining qo’ngir rangi yo’qolgach (30 min) kolba azot 
oksidlari chiqib ketguncha suv hammomida qizdirildi(45 min). Destruksiya 
kolbadagi suyuq qatlam tiniqlashgunga qadar davom ettirildi. Kolbadagi suyuqlik 
issiq holatida 20 ml mochevina eritmasi bo’lgan kolbaga filtrlab olindi. 
Destruktatga 15 sm
3 
mis yodit qo’shildi. Bu holatda pushti yoki g’isht rang 
hosil bo’lishi, bu namunalardagi simob miqdori 25 mkg dan ko’p emasligini 
ko’rsatadi. 
1 soatdan keyin cho’kmani loyqalatmay undagi suyuqlik to’kib yuborildi. 
Cho’kmaga 15 ml konsentrasiyasi 10 gr/dm
3
natriy sulfat qo’shib filtrlab olindi. 
Cho’kma konsentrasiyasi 10 ml natriy sulfat eritmasi bilan yuvindidagi sariq rang 
yo’qolguncha (pH-5) yuvib yuborildi. Filtrdagi cho’kma 15 minut davomida 
quritildi va 3,5g/dm
3
yod eritmasi bilan aralashtirildi. Barcha namunalarda oq 
cho’kma hosil bo’ldi. Buularda simobning miqdori 0,0-0,5 mkg dan ortiq 
emasligini ko’rsatadi.
Graudirlangan shkala tayyorlanib simobning aniq miqdorini vizual holda 
aniqlandi. Olingan natijalar namunalarda simob yo’qligini ko’rsatdi. 
Qo’rg’oshinni aniqlash.
O`zbekisto Respublikasi “O`zinkomsentr” oziq-
ovqat va xomashyolardan toksik elementlarni miqdorini aniqlash bo`yicha talablari 
asosida amalga oshirildi [56]. Elektrolitlarning fonli eritmalari, qo’rg’oshinning 1 
mg/sm
3
li va kontrol eritmalari tayyorlandi. Namunadan sinov uchun eritma 
tayorlash quyidagi tartibda amalga oshirildi: kuydirilgan namunani suv 
hammomida qizdirib, unga 5 sm
3
suyultirilgan nitrat kislota (1:2) qo’shildi. Eritma 
namli tuz ko’rinishiga kelguncha bug’latildi, so’ngra 2sm
3 
suyultirilgan xlorid 

---

49 
kislota qo’shib, 5 minut qizdirildi. Sovitilgach 25 sm
3 
distillangan suv qo’shib 
aralashtirildi va 2 g limon kislotasi qo’shildi, erigach 1sm
3 
timol ko’ki eritmasi 
qo’shib pH 8,8 ga etguncha suv hammomida sovitgan holda, ammiakning 
konsentrlangan eritmasi qo’shildi. Eritma rangi qizildan sariq, so’ngra zangori-
ko’kish tusga kirdi. Eritma to’laligicha 250 sm
3
li ajratgich varonkaga o’tkazildi va 
hajmi suv bilan 180 sm
3 
ga etkazildi. Ajratgich voronkadagi eritmadan qo’rg’oshin 
5 sm
3
dan (1g/dm
3
) ditizon qo’shib rang o’zgarishi to’xtaguncha ekstraksiya qilib 
olindi. Ekstraktdan esa ditizon xloroform bilan ekstraksiya qilindi. Tadqiqotlar 
davomida sinov eritmalari ditizon bilan rangli birikma xosil qilmadi. Shuningdek 
polyayarografiyalashda xam sinov eritmalariga qo`rg`oshin kiritilib, shkala 
balandligi o`lchanganda xam qo`rg`oshin borligi aniqlanmadi.