O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi s. B. Mirzajonova

 
 4.2. Sulfidli mis boyitmasidan shteyn oliy jarayonlari
Yalliq pechni shixtasiga boyitma, flyus va aylanuvchi materiallar kiradi. 
Olmaliq kon-metallurgiya kombinatida olinadigan boyitmani kimyoviy tarkibi, % 
Cu - 16,0 - 18,0; Fe - 31,6 - 33,0; S - 35,5; SiO 5,5; F
2
0
3
2,3; CaO -0,1. SHu 
boyitmani mineralogik tarkibi, % Cu
2
S 14,0; CuFeS
2
20,0; Cu
5
FeS
4
 
1,0; FeS
2
9,0; 
Fe
2
O
3
3,0; SiO
2
5,5; CaCO
3
02; qolganlari 7,3. 
Boyitmani granulometrik (kukun zarrachalarning o‘lchamlari) tarkibi
0,15 mm (100 %) dan 0,043 mm (90 %) gacha oralig‘ida o‘zgaradi. Filtrlashdan 
keyin namligi 10-17 % tashkil qiladi.
YAliq pechni shlak tarkibi hisobga olganda, shixtaga ishqor yoki nordon 
flyuslar qo‘shiladi. Ishqor flyus hisobida oxak keng qo‘llaniladi. Nordon flyus 
hisobida esa – kvars, yoki kremniy dioksidi ko‘p miqdorli bo‘lgan mis rudasi 
qo‘llaniladi. Olmaliq sharoitida o‘z tarkibida oltin bo‘lgan kvars rudasi 
qo‘llaniladi. Ushbu rudani kimyoviy tarkibi, %: CuO – 36; SiO-68,6; CuO – 1,2; 
Fe-5,4; FI O – 5,5; MgO – 0,9; S-0,33. 
Flyusni tanlashda asosan transport sarf – xarajatlari hisobga olinadi. SHu 
nuqtai nazardan, sifati yomonroq bo‘lsa ham, mahalliy flyuslar keng qo‘llaniladi. 
Aylanuvchi moddalar hisobidan har xil ranglar: kuydirish, borov, koshel-
utilizator, konverter va boshqalardir. Ularda misning tarkibi 9,86 dan 44,6 % etadi. 
Undan tashqari changda rux, qo‘rg‘oshin, temir, oltingugurt, kremniy sioksidi, 
alyuminiy va kalsiy oksidlari mavjuddir.

---

94 
CHanglar yallig‘ pechda qayta ishlanadi. Ularni zarrachalari o‘ta mayda 
bo‘lgani sababli, chang texnologik gaz bilan qisman chiqib ketib, yangitdan 
aylanuvchi modda bo‘lib qoladi. Bu esa katta xajmdagi misni foydasiz aylanib 
yurishiga olib keladi.