Moliyaviy menejment

2.2. O’zbekiston Respublikasi davlat budjetining g’azna ijrosining joriy holati 
tahlili. 
Davlat moliyasini isloh qilish, davlat budjetining g’azna ijrosini joriy etish, 
budjet mablag’larini boshqarish va ularning shakllanishi va ishlatilishini nazorat 
qilish jarayonlari mukammallashib, takomillashib bormoqda. Bu jarayonlarni 
amalga 
oshirishda 
navbatdagi 
qadam 
bo’lib O’zbekiston Respublikasi 
Prezidentining “Davlat budjetining g’azna ijrosi tizimini yanada rivojlantirish chora-
tadbirlari to’g’risida”gi 28.02.2007 y. PQ 594-son Qarorining qabul qilinishi bo’ldi. 
Davlat budjetining g’azna ijrosini tatbiq etish hisobiga budjet tizimini yanada 
isloh qilish, zamonaviy axborot texnologiyalaridan foydalangan holda budjet 
mablag’larining maqsadli sarflanishi ustidan nazoratni kuchaytirish, barcha 
darajalardagi budjet daromadlari va xarajatlarini boshqarish samaradorligini oshirish 
maqsadida yuqorida nomi qayd etilgan Prezident Qarorining ijro etilishi doirasida 
Moliya vazirligi huzuridagi “Davlat budjetining g’azna ijrosini tatbiq etish va 
uslubiyoti” boshqarmasi hamda mahalliy moliya organlarining g’aznachilik 
bo’linmalari negizida O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi G’aznachiligi va 
uning hududiy bo’linmalari tashkil etildi. 
Davlat budjetining g’azna ijrosi qonun xujjatlarida belgilab qo’yiladigan 
maxsus vakolatli moliya organi hamda uning Qorag’alpog’iston Respublikasi, 
viloyatlar, tumanlar, shaharlardagi hududiy bo’linmalari tomonidan amalga 

---

55 
oshiriladi. G’aznachilik bilan davlat soliq, bojxona xizmati organlari, O’zbekiston 
Respublikasi Markaziy Banki, tijorat banklari, davlat maqsadli jamg’armalari 
mablag’larini taqsimlovchi organlar, davlat budjeti daromadlarida nazarda tutilgan 
yuridik shaxslar, shuningdek, budjet jarayonining boshqa ishtirokchilari davlat 
budjetining g’azna ijrosi sohasidagi ma’lumotlarni qonun xujjatlarida belgilangan 
tartibda almashib turadi. Bu organlar, yuridik shaxslar va budjet jarayonining 
boshqa ishtirokchilari G’aznachilikka taqdim etiladigan ma’lumotlarning to’g’riligi 
va asosliligi uchun javobgar bo’ladilar. 
Davlat budjetining ijrosi to’g’risidagi hisobot G’aznachilik tomonidan 
O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligiga taqdim etiladi. Davlat budjeti g’azna 
ijrosining buxgalteriya hisobi G’aznachilik tomonidan, shuningdek, davlat soliq va 
bojxona xizmati organlari, budjet tashkilotlari hamda davlat maqsadli 
jamg’armalarini taqsimlovchi organlar tomonidan davlat budjeti g’azna ijrosining 
buxgalteriya hisobi hisobraqamlarning yagona rejasi va budjet tasnifi asosida tashkil 
etiladi hamda amalga oshiriladi. Davlat budjeti g’azna ijrosining buxgalteriya hisobi 
hisobraqamlarining yagona rejasi O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi 
tomonidan ishlab chiqiladi va tasdiqlanadi. 
G’aznachilik belgilangan budjet tasnifiga muvofiq, barcha davlat tushumlarini 
alohida va aniq ro’yxatini amalga oshiradi, qonun asosida g’aznachilikning yagona 
hisobraqamidan barcha to’lovlarni amalga oshirishga G’aznachilik javobgar 
hisoblanadi.
Davlat budjeti ijrosining g’aznachilik tizimi joriy etilishi bilan dastlabki va 
joriy moliyaviy nazoratni amalga oshirish Moliya vazirligi bilan bir qatorda, 
g’aznachilik organlariga ham yuklatiladi. Yakuniy nazorat Moliya vazirligining 
Nazorat-taftish bosh boshqarmasi va uning hududiy boshqarma va bo’limlari hamda 
boshqa vakolatli davlat organlari tomonidan amalga oshiriladi. 
Budjet mablag’laridan maqsadli foydalanish ustidan nazoratni kuchaytirish 
uch bosqichli nazoratni to’liq joriy qilishni taqozo etadi. Ya’ni, budjet tashkiloti 
kontragentdan tovarlar sotib olish (ishlar bajarish, xizmatlar ko’rsatish) to’g’risida 
ofertani (taklifni) qabul qilib olganidan so’ng, shartnomani aktseptlaydi (imzolaydi) 
va G’aznachilikka ro’yxatdan o’tkazish uchun taqdim etadi. Yuridik majburiyat 

---

56 
vujudga kelishi uchun bu shartnomaning ro’yxatdan o’tkazilishi talab qilinadi. 
G’aznachilikda yuridik majburiyat vujudga kelishidan avval dastlabki nazoratni 
amalga oshirish imkoniyati mavjud bo’lib, bu