Rasulova muhabbat ixtiyorovna

2-bo’lim: Frazeologik birliklarning semantik tabiati. 
Tilshunoslikning 
frazeologiya 
sohasiga 
buyuk 
hissa 
qo’shgan 
V.V.Vinogradovning rus frazeologizmlari kalassifikatsiyasi kabi ingliz 
frazeologizmlari klassifikitsiyasini ham joriy etgan. “Olimning frazeologizmlar 
tasnifi usuli ba’zi hozirgi zamon tilshunoslari fikricha eskirgan usul hisoblanadi. 
Lekin bu usul semantic printsipga asoslangan birinchi tasnif usuli bo’lgani holda 
hali ham o’z qiymatini yo’qotmagan. Shuni ta’kidlash kerakki frazeologizmlarning 
1
Mamatov A. E. O’zbek tilida frazeologizmlarning shakllanishi masalalari. – T.: O’TA. 2001. 3-son.-B.76.

---

45 
semantik xususiyatlari muhim ahamiyatga ega”, deydi G.B.Antrushina.
1
V.V.Vinogradovning bu tasnif usuli frazeologizmlar tarkibiy qismlarining o’zaro 
sintaktik birikishiga asoslangan. Uning fikricha, qisman ko’chma ma’noga ega 
bo’lgan frazeologizmlar komponentlari o’rtasidagi eng zaif birikuv kuzatiladi. 
Frazeologizmlar ma’nosi uning tarkibiy qismlarining ma’nosidan qanchalik ko’p 
farq qilsa, semantik birikuv darajasi shunchalik yuqori bo’ladi.
Frazeologik chatishmalar
– komponentlarining ma’nolari butun birlikning 
ma’nosiga aloqador bo’lmagan frazeologizmlardir. Masalan, 
heavy father – teatr 
pyessasidagi asosiy rol, to kick the bucket – o’lmoq, red tape – byurokratik 
metodlar 
manosi o’z tarkibidagi so’zlarning ma’nolariga bog’liq bo’lmagan yaxlit 
holda bir ma’no beruvchi frazeologizmlardir. Frazeologik chatishmalar ma’nosi 
butunlay o’zgargan so’zlar birikmasidir. Ammo frazeologik qo’shilmalardan farqli 
o’laroq, ularning ma’nolari tarkibiy qismlarining ma’nolaridan anglashilmaydi, 
metaforaga asoslangan ma’no ko’chish o’z aniqligini yo’qotadi. 
To leave smb in 
lunch (to abaodon a friend when he is in trouble), to show the white feather (to 
betray one’s cowardice),to dance attendenceon smb (to try and attract smb, to 
show exaggerated attention) 
kabi frazeologizmlar ham frazeologik chatishmalarga 
misol bo’la oladi.