O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarkand davlat arxitektura qurilish instituti

Qiyshiq egiluvchi elementlarni hisoblash.
Bu turdagi elementlarga burchak ostida joylashgan to‘sinlar, sarrovlar, reykalar 
va boshqa qurilmlar kiradi. 
Demak qiyshiq egilish kesim yuzasining ikki, ya’ni X va Y o‘qlari bo‘ylab 
amalga oshiriladi. Kesim yuzasi yumoloq elementlarda qiyshiq egilish ro‘y 
bermaydi, chunki X va Y o‘qlarii simmetriya o‘qi hisoblanadi. Qiyshiq egiluvchi 
elementlar ham xuddi oddiy egiluvchi elementlardek II- sifatli materiallardan 
tayyorlanadi. YUkning 

burchak ostidagi ta’siridan q
x 
= q

cos

va q
y 
= q

sin

tashkil qiluvchilar va shunga mos ravishda M
x 
= M

cos

va M
y 
= M

sin

momentlar paydo bo‘ladi. 
U holda qiyshiq egiluvchi elementlarning mustahkamligi 


M
х

M
у

R 
. 
(7.12) 
W
х 
W
у 
Qiyshiq egilishda kesim yuzasining inersiya momenti (J) va qarshilik 
momentlari (W) va o‘qlariga mos ravishda aniqlanadi. 
R
3
э

---

f 
2 

x 
y
f 
2 
(7.18)
2
Masalan, 
W 

b 

h
,
b
2 

h 
W

(7.13) 
6 
6 
Salqiliq bo‘yicha hisob ham salqiliklarning o‘qlarga nisbatan geometrik 
yig‘indisi orqali aniqlanadi. 
f



f 

(7.14) 


l 

l 

Egiluvchi elementlar yuklar ta’sirida yorilishi ham mumkin, shu sababli 
yorilishdagi urinma kuchlanish quyidagi formula bilan aniqlanadi. 
Q 

S
бр 



R
ёр 
J
бр 

b 
. 
(7.15) 
bu erda Q – kesuvchi kuch; S
br 
– statik moment, brutto; J
br 
– inersiya momenti, 
brutto; R
yor
– yog‘ochning yorilish (kesilish)dagi hisobiy qarshiligi.