O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarkand davlat arxitektura qurilish instituti

Oddiy egiluvchi elementlarni hisoblash.
Egilish bir o‘q bo‘ylab amalga oshadigan elementlar oddiy egiluvchi elementlar 
deb ataladi. SHu sababli elementlar II-sifatli materiallardan tayyorlanadi. Oddiy 
egiluvchi elementlarning mustahkamligi quyidagi formula bilan aniqlandi. 


M 

R
, (7.1) 
W 
э 
q 

l 
2
M 

8 
(7.2) 
M 

P 

l
4 
(7.3) 
bunda M 
- 
eguvchi momentning qiymati; 
W - kesim yuzasining qarshilik momenti chorqirralar uchun 
W 

b 

h 
sm
3 
ga, yumoloq materiallar uchun esa 
W 

d
sm
3
. 
6 
10 
2
3

---

W
т.к. 
10 

W
т.к. 
Eguvchi momentning (M) qiymatini va hisobiy qarshilik ma’lum bo‘lsa talab 
etilgan qarshilik moment qo‘yidagi formula bilan aniqlanadi. 
W 

М
, (7.4) 
h 

(7.5) 
т.к. 
э 
т.к. 
b
т.к. 

6 

W
т.к. 
h
2 
(7.6) 
d
т.к. 

(7.7) 
Masalan, bir ravoqli (
l 
) sharnirli qistirilgan to‘sin kesim yuzasi b

h bo‘lsa, ta’sir 
qilayotgan teng taqsimlangan yuk quyidagicha aniqlanadi. 
2 
W 

b 

h 
6 
, 
(7.8) 
М 

W 

R
э
, (7.9) 
q 

8 

M 
l 
2 
(7.10) 
To‘sinning nisbiy salqiligi kesim yuzasi b

h bo‘lgan element uchun quyidagicha 
aniqlanadi. 
f

5 

q 

l

E 

J 


f 


(7.11) 


l
12 

3 

l 

bunda 
J 

b h 
kesim yuzasining inersiya momenti, yog‘och materialning elastiklik 
12 
moduli E
yo 
= 10000 MPa (qarag‘ay). 
Egiluvchi elementlarni tekshirishda o‘lchamlari quyidagicha bo‘lgan standart 
nusxalardan foydalaniladi. 
7.3-rasm. Egiluvchi momentning (a) kuchlanish va va nisbiy egilish 
deformatsiyasi; (b) egiluvchi elementni sinash namunasi.