O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi davlat univirsiteti mehnat ta’limi kafedrasi

Kuyishda birinchi yordam 

Kuyish  deb  –  to‘qimalarning  yuqori  harorat  (termik  kuyish)  va  kimyoviy  moddalar  (kimyoviy 

kuyish) ta’sirida shikastla-nishlariga aytiladi (22-rasm). 

 

22-rasm. Qo‘lni I, II va III darajali kuyishlari. 

 

Termik  kuyish  –  to‘qimalarga  yuqori  harorat,  issiq,  bug‘,  suv  va  boshqalar  ta’sir  etganda  ro‘y 

beradi.  

Kuyishning birinchi darajasi unchalik yuqori bo‘lmagan termik omilning qisqa muddatli ta’sirida 

kuzatilib,  terining  qizarishi  va  ozgina  shishishi  bilan  harakterlanadi.  Kuyishning  bu  darajasida  teri 

kapillarlari kengayadi va qonning suyuq qismi (plazmasi) atrofdagi to‘qimalarga chiqadi. O‘tish muddati 

2-3 kun bo‘lishi mumkin. Kuygan joyda teri pigmentatsiyasi va keyinroq epidermes-ning ko‘chib tushishi 

kuzatiladi. Kuyishning II darajasi pufaklar paydo bo‘lishi bilan xarakterlanadi. 

Kuyishning  bu  darajasida  yallig‘lanish  bir  muncha  ro‘y-rost  yuzaga  chiqadi.  Kuyishda  birinchi 

yordam  berishda  avvalo    shikast-langan  kishini  qalin  matoga  o‘rash  zarur.  Kuyishda  kiyim  bosh 

yechilmaydi, balki qirqiladi. Aseptik bog‘lamlar qo‘yiladi va davo-lash muassasasiga yuboriladi.  

Kimyoviy kuyish – termik kuyishga nisbatan birmuncha kam uchraydi. Bu to‘qimalarda kimyoviy 

moddalar (kislotalar, ishqorlar, og‘ir metallarning tuzlari, fosfor va boshqalar) ta’sir etganda ro‘y beradi. 

---

Kimyoviy moddalardan kuyish ishlab chiqarishda ham, turmushda ham ko‘pincha kimyoviy moddalarni 

pala-partish ishla-tish oqibatida yuz beradi.