4-Ma’ruza Mavzu. Matematika o’qitishning prinsiplari, usullari va shakllari. Asosiy didaktik prinsiplar: ilmiylik, ko’rimlilik aktuallik, onglilik, tushunarlilik reja

---

4-Ma’ruza 
Mavzu. Matematika o’qitishning prinsiplari, usullari va shakllari. Asosiy 
didaktik prinsiplar: ilmiylik, ko’rimlilik aktuallik, onglilik, tushunarlilik 
REJA 
1.
Matematika o’qitish prinsiplarining moxiyati. 
2.
Ilmiylik va tarbiyaviylik prinsipi. 
3.
Ko’rgazmalilik prinsipi. 
4.
Onglilik va faollik prinsipi. 
5.
Puxta o’zlashtirish prinsipi 
6.
Sistemalilik va ketma-ketlilik prinsipi. 
7.
Moslik prinsipi. 
8.
Tabaqalashtirish va individuallashtirish prinsipi. 
Tayanch iboralar
: matematika o’qitish prinsiplari, ilmiylik, tarbiyaviylik, 
ko’rgazmalilik, onglilik, faollik, puxta o’zlashtirish, sistemalilik, ketma-ketlilik, moslik, 
tabaqalashtirish va indivi-duallashtirish. 
1.
Pedagogikada umumiy 
ta’lim prinsiplarini 
matematika o’qitish jarayoniga 
qo’llash maktab va umuman o’quv yurtlarida matematika o’qitishga ko’yiladigan yagona 
talablar majmuasidan iborat. Boshkacha aytganda, matematika o’qitishga jamiyat va fan 
ko’yadigan asosiy talablarni o’z ichiga oladi. Matematika o’qitish uslubiyati bu prinsiplarni 
quyidagicha belgilaydi: [2,3,1] a) ilmiylik; b) tarbiyaviylik; v) ko’rgazmalilik; 
g) onglilik va faollik; d) puxta o’zlashtirish; ye) sistemalilik va ketma-ketlilik;j) 
moslik; z) tabaqalashtirish va individuallashtirish. 
Umuman olganda, matematika o’qitish prinsiplari maktabda o’qitish- ning jamiyat 
talablariga mos ravishda qanday amalga oshirilishi va bunda asoslaniladigan asosiy 
talablarni o’z ichiga oladi. 
Ilmiylik prinsipi 
matematika o’qitish mazmunining ilmiy bo’lishi, matematikaning 
xozirgi axvoli va uning rivojlanishini obyektiv aks ettirishni ifodalaydi. Moxiyati o’qitish 
mazmuni va o’qitish usullari xozirgi paytdagi matematika fani saviyasi va talablariga mos 
kelishini ta’minlashdan iborat. Masalan, matematik tushuncha va xukmlarni ifodalashda 
ilmiy ravishda to’gri yondashish xam bunga kiradi. Bundan tashkari, xar bir matematik 
xukmga tankidiy o’qitish, u asoslangan bo’lsa xam isbot deb karamaslik, ta’rif va 
teoremalarni bir-biridan ajrata olish kabi uslubiy jixatlarga e’tibor berish talab etiladi. 
Masalan, birorta tenglamaning kaysi to’plamda o’rinli ekanligini aniqlashda xakikiy sonlar 
to’plamidan xam kengrok to’plam kompleks sonlar to’plami xam mavjudligini ta’kidlab 
o’tish mumkin. Yoki nolinchi daraja, logarifm ta’riflarini tenglik ko’rinishda yozilishi ta’rif 
ekanligi va ular isbotlanmasligi aytib o’tish mumkin. Ko’pincha masalalar yechimlarini 
tavsiflashda ularning real amaliy xayotga mos kelish yoki kelmasligini tekshirish xam 
matematika qo’llanilishi moxiyatini tushunishga imkon beradi. 
2.