Ўзбeкистон рeспубликаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

ЮТН сабабли ўтказиладиган операциялар муддатлари
. 
Тавсифи 
Муддатлар 
1 
1 
ОАЙ 
Катта диаметрли, ҚАЕ билан 
бирга кечадиган 
Шошилинч 
Кичик ѐки ўрта диаметрли, 
асимптоматик 
6 ѐшгача 
ҚАТН 
Катта, ҚАЕ билан 
3 ойдан 12 ойгача 
Ўрта, жузъий ҚАЕ билан 
6 ойдан 18 ойгача 
Кичик рестриктив 
Операция кўрсатилмаган 
БАТН 
Катта ва ўрта 
5 ѐшгача 
кичик 
операция кўрсатилмаган 
АВК 
нотўлиқ 
4–5 ѐш 
тўлиқ 
9 ойгача 
АК 
Симптомлар билан кечадиган 
Аниқланиши бўйича 

---

429 
Асимптоматик 
7 ѐшгача 
АС 
симптоматика билан 
тезкор 
асимптоматик 
50 мм сим.уст.градиентидан 
катта бўлганда 
ЎАС 
симптоматика билан 
Тезкор 
симптомсиз 
Баллонли дилатация ѐки 60 мм 
сим.уст.катта градиент 
бўлганда операция 
ФТ 
симптомсиз хуружсиз 
5–6 
ойликдан радикал 
операция 
унча 
катта 
бўлмаган 
цианоз 
5–6 
ойликдан радикал 
операция 
кучли цианоз, хуружлар 
Шунт, 1,5–2 йилдан кейин 
радикал операция 
МҚТТ 
ЎАС йўқ 
2 
ҳафтагача 
радикал 
операция 
ЎАС билан 
Эрта ѐшдаги шунт, кейин 
Настелли операцияси 
МҚТТ + ҚАТН 
Рестриктив ҚАТН билан 
ЎАС йўқ 
2–3 
ҳафтагача радикал 
операция 
Катта ҚАТН билан ЎАС 
йўқ 
2–3 
ҳафтадан 
кейин 
радикал операция 
ЎАС билан 
Шунт 
ѐки 
Настелли 
операцияси 
вариантлар 
билан 
УКА 
Ўпка қон айланишига 
боғлиқ ҳолда 
Шунт, атриосептостомия, 
6 
рйдан 
Гленна 
операцияси, 2,5 ѐшдан 
Фонтен операцияси 
ДЕЖ 
ЎАС билан 
Эрта ѐшда шунт, 6 ойдан 
Гллен операцияси, 2,5 
ѐшдан Фонтен операцияси 
ЎАС йўқ 
2–3 ойгача ЎА торайиши, 
6 
ойдан 
Гленн 

---

430 
операцияси, 2,5 ѐшдан 
Фонтен операцияси 
ЎА 
атрезияси 
Турига боғлиқ ҳолда 
Янги туғилганлик даврда 
тезкор шунт қўйиш, кейин 
3–7 
ѐшдан 
ЎАни 
протезлаш 
УАЙ 
Турига боғлиқ ҳолда 
ЎАни 
протезлаш 
ѐки 
хусусий 
ЎА 
пластика 
қилиш 
Перинатал даврда гипоксия натижасида пайдо бўладиган юрак–қон 
томир тизимининг бузилишлари охирги йилларда адабиѐтларда юрак–қон 
томир тизимининг дезадаптация синдромига бирлаштирилган (Л.А. 
Кравтсова ва бошқалар, 2001). 
ЮҚТДС ли чақалоқлар юрак–қон томир тизимидаги ўзгаришлар 
негизида, авваламбор бош мия устуни бошқариш марказлари, жумладан 
гипоталамус соҳасида жойлашган вегетатив марказнинг асосий ҳужайралари 
гипоксик шикастланишлари натижасида томир тонуси ва коронар ўзаннинг 
нейро–гуморал бошқарилиши бузилиши ѐтади. Бундан ташқари, гипоксия 
шароитида кардиомиоцитларнинг етук метаболизми шаклланиши орқада 
қолиш содир бўлади ва миокард ҳужайраларида митохондриал 
дисфункциялар ривожланади. Ушбу ўзгаришлар миокард дистрофиясига 
олиб келади, у юрак камераларининг дилатацияси ва кейинчалик юрак 
мушаги қисқариш қобилиятининг пасайиши билан бирга кечиши мумкин. 
ЮҚТДСнинг клиник кўринишлари патологиянинг турига қараб 
ўзгаради. ЮҚТДСнинг қуйидаги клиник ва анатомик вариантлари 
ажратилади: персистирланувчи фетал коммуникацияларга эга неонатал ўрка 
гипертензияси, қоринчалар бўшлиғининг кенгайиши билан транзитор 
миокард дисфункцияси, юрак мароми бузилиши. 

---

431 
Битта беморда бир нечта вариантларнинг қўшилиб келиши уларнинг 
патогенетик механизмларининг умумийлиги, шунингдек, юрак ва МНТнинг 
ўзаро боғлиқлиги билан изоҳланади.