O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti axmedova Dildora Bahodirovna

 
Belgisiz
– 
affiks yashiringan, qatnashmagan: 
Belgisiz qaratqich kelishigi. 
Belgisiz tushum kelishigi. qiyos.
 belgili.
 
Bir ma’nolilik –
aynan monosemiya. So‘zda faqat bitta ma’noning mavjudligi.
 
Bir tilli lugʻat –
soʻzligi va unga beriladigan ta’rif-tavsiflar bir til (oʻz til) 
materialidan boʻladigan lug‘at. Bunday lug‘atlar bir necha turga ega. 
 
Bosh ma’no
– polisemantik birlik ma’nolari sistemasida markaziy oʻrinda 
turadigan, boshqa ma’nolar unga toʻg‘ridan toʻg‘ri yoki biror ma’no orqali 
bog‘lanadigan ma’no. 
Denotat –
(lot. deminutis – belgilamoq) til birligi yordamida nomlanuvchi voqelik, 
narsa-predmet.
 

---

194 
Denotativ ma’no –
denotat bilan bevosita bog‘liq, uni bevosita bidiruvchi ma’no. 
Soddaroq aytganda, soʻzninig bosh ma’nosi.
 
Derivatsion ma’no –
yasama soʻzda soʻz yasovchi affiks ifodalaydigan, soʻz 
yasash asosining moddiy ma’nosini konkretlashtiradigan, chegaralaydigan ma’no.
 
Dialekt –
(grek. dialektos – sheva, lahja) umumxalq tilining son jihatdan nisbatan 
kam boʻlgan territorial, sotsial va professional jihatdan umumiylikka ega boʻlgan 
kishilar foydalanadigan koʻrinishi.
 
Diereza –
(grek. diaresis – boʻlinish) qator undoshlardan birining assimilyatsiya 
yoki dissimiliyatsiya natijasida tushib qolishi. Mas.: 
arslon – aslon
kabi.
 
Dominanta – 
(lot. dominans, dominantis – hokim) sinonimik qatordagi bosh soʻz: 
bu soʻz sinonimik qatordagi umumiy boʻlgan denotativ ma’noni ifodalaydi.
 
Jaranglilik – 
un paychalarining tebranishidan yuzaga keluvchi ton.