Toshkent arxitektura qurilish instituti

2.9
a
-rasm
). Tik yo’nalgan choklar 

---

44 
esa bloklardan tashqariga chiqarilgan sterjenlarni vannali payvandlash orqali 
bajarilishi mumkin, yoki ugoloklar yordamida bajarilishi tavsiya etiladi (
2.9
b 
-
rasm
). 
2.9-rasm. Blokning tik (a) va gorizontal (b) choklari. 
1-g’ovakli blok; 2-quyma qirquvchi qism; 3-betonli shponka; 4-armaturani 
chiqib turgan qismi; 5-ugolok; 6-tik armatura.
 
Quduq cho’ktirilishi jarayonida uning og’irligini oshirish lozim bo’lgan 
holatlarda, yoki quduq cho’kish jarayonida loyli quyqa ta’sirida vaznsizlanishini 
oldini olish maqsadida bloklardagi tik yo’nalgan g’ovaklar qum, tosh-shag’al 
yoki beton bilan to’ldirilishi mumkin. 
Yig’ma temirbetondan tayyorlanuvchi quduqlarning ustki qismi bo’ylab 
temirbeton belbog’ o’rnatish maqsadga muvofiq. Ushbu belbog’ o’z navbatida 
yig’ma qurilmalardan chiqib turuvchi armaturalarni birlashtirib yaxlit va tekis 
sirt yuzaga keltiradi.
Quduqning ostki-qirquvchi qismining qurilmasi quyidagi talablarga javob 
berishi lozim: 

---

45 
-
qirquvchi pichoq grunt qa’riga oson kirishi va uning egik sirti yordamida 
qirqilgan gruntni ajratib olish; 
-
quduqning ustki qismlarini tiklash va betonlash jarayonida qurilmani 
bikrligini ta’minlash; 
-
quduqni cho’ktirish jarayonida qurilmaning tik holatini ta’minlash. 
Quduqning ostki qirquvchi qismining qurilmasi va uning ichki devorining 
egikligi quduq o’rnatiluvchi gruntning zichligi va tanlangan cho’ktirishga oid
texnologiyaga bog’liq. Agar quduq o’rnatiluvchi grunt bir necha turli 
qatlamlardan tashkil topgan bo’lsa ular ichidagi eng zich joylashgan grunt
xususiyatlari nazarda tutiladi.
Pastlashuvchi quduqning quyma temirbetondan tashkil topuvchi ostki 
qirquvchi qismining shakli