Bank ishi va investitsiyalar

Xalqaro tashkilotlar
– davlatlararo kelishuvlar asosiga shakllangan, hamda 
davlatlararo valyuta-kredit va moliyaviy munosabatlarda o‘z Nizomidagi maqsad-
vazifalarini 
mustahkam 
ko‘rsatgan 
bir 
necha 
davlat 
institutlarini 
birlashtiruvchisidir.
Har qaysi xukumatlararo tashkilot o‘ziga xos sifatlarga ega bo‘lishi kerak, 
ya’ni tashkilot halqaro huquqlarga mos kelgan holda shakllantiriladi. Har qanday 
xalqaro tashkilot xalqaro shartnomalar asosiga shakllanadi (konvensiyalar, 
kelishuvlar, protokollar va boshqalar). Bunday shartnoma tomonlari suveren 
davlatlar bo‘lib, keyingi vaqtlarda hukumatlararo tashkilotlar ham halqaro tashkilot 
qatnashchilari sifatida maydonga chiqmoqdalar.
19.1-rasm. Jahon xo‘jaligida institutsional strukturani shakllantirgan 
yetakchi xalqaro tashkilotlar
38
 
Yuqorida nomlari keltirilgan moliyaviy tashkilotlar valyutaviy-kredit va 
moliyaviy munosabatlarning bozor sharoitidagi tizimini shakllanishiga ta’sir etadi. 
Masalan, Yevropa Ittifoqiga (YI) kiruvchi davlatlar ko‘pgina xalqaro tashkilotlarga 
a’zo. Har bir xalqaro tashkilotni tuzishdan maqsad – davlatlarning birlashishi 
asosida ularning har bir yo‘nalishidagi: siyosiy (OBSYe), harbiy (NATO), 
iqtisodiy (YeS), moliyaviy-valyuta (MVF) va boshqalardagi kuchini oshirishdan 
iboratdir. 
Jahon moliyaviy institutlari kredit shartlarini boshqarish yo‘li bilan qarzdor 
davlatlar iqtisodiy siyosatiga ta’sir etish qobiliyatiga ega yetakchi tashkilotlardir. 
Bu tashkilotlar o‘z ko‘rinishini sekin o‘zgartiradi, lekin doimiy tashqi holatlarning 
harakatlanishiga ta’sir ko‘rsatadi. 
38
Xorijiy mamlakatlarda bank ishi. Е. T. Qodirov. , J. K. Majidov. O`quv qo`llanma/ T. 2016. 184 bet.
Tariflar 
va 
savdo 
bo‘yicha Bosh 
kelishuvi 
(GATT)- 
savdoni 
rivojlantirishga ko‘maklashish hamda 
tariflarning pasayishini va ularga bo‘lgan 
cheklovlarni oldini olish tashkiloti. 
Yevropa iqtisodiy hamkorlik taraqqiyot 
tashkiloti - erkin savdo a’zo davlatlarining 
iqtisodiy 
taraqqiyoti 
va 
moliyaviy 
barqarorligiga ko‘maklashadi.