O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

1.
Kuch yuklamasidan avval tana qizdirilishi kerak, ayniqsa orqa va qorin mushaklarini . 
2. 
Kuch mashg’ulotlaridan so’ng, ayniqsa katta vaznli og’irlashtiruvchilar bilan, 
mushaklarni bo’shashtiruvchi mashqlarni bajarish, turnikda , gimnastika devorida osilib turish kerak 
va x.k. 
Maksimal kuchlanish uslubi. 
U submaksimal, maksimal va og’irligi maksimaldan yuqori 
og’irlashtiruvchilar bilan mashqlar bajarishga asoslangan. Har bir mashq bir necha chiqish bilan 
bajariladi. Chegaraviy va maksimaldan yuqori qarishiliklarni yengishda ,bir chiqishdagi 
mashqlarning qaytarishlar soni, og’irlashtiruvchilar vazni maksimal qiymatning 100% ini tashkil 
etsa va undan ortiq bo’lsa, 1-2 marta , ko’pi bilan 3 marta bo’lishi mumkin. Chiqishlar soni –2-3 ta, 
qaytarishlar orasidagi dam olish vaqti –3-4 daqiqa, chiqishlar orasidagi vaqt –2 dan 5 daqiqagacha 
bo’ladi. Xarakat sur’ati – erkin, tezligi kichikdan maksimalgacha. Amaliyotda ushbu uslubning 
turli variantlari uchrab turadi, ularning asosini chiqishlarda og’irlashtirishlarni oshirish usullari 
tashkil etadi. Ushbu uslub maksimal dinamik kuchni mushak massasini sezilarli oshirmasdan 
ko’paytirish, katta quvvatga ega kuchning konsentrasiyasini rivojlantirish imkonini beradi. 
Maksimal og’irlikning 100% dan yuqori og’irliklar bilan mashqlar , odatda , yon beruvchi 
meyorda , maxsus moslamadan foydalanib yoki partnyor yordami bilan bajariladi. Ushbu uslubni 16 
yoshgacha qo’llash tavsiya etilmaydi.
Chegaraviy kuchlanishlarni qaytarish uslubi. 
Ushbu uslub chegaradan ortiq tashqi 
qarshilikni yengishni , ko’p marta sezilarli yoki “to’la” toliqquncha qaytarishni nazarda tutadi. Har 
bir chiqishda mashqlar dam olish tanaffuslarisiz bajariladi. Ushbu mashqda tashqi qarshiliklar 
miqdori , odatda, individual –maksimal qiymatning 40-80% oralig’ida bo’ladi. Bir chiqishda 
mashqlarni bajarish 4 dan 15-20 tagacha qaytarilishi, 2-6 seriyada bajarilishi mumkin. Seriyada –2-
4 chiqish, chiqishlar orasidagi dam olish –2-8 daqiqa, seriya lar orasida esa– 3-5 daqiqa bo’ladi. 
Xarakatlar tezligi yuqori emas. Katta og’irlashtiruvchilar bilan kichik qaytarishlar sonida 
ko’proq maksimal kuch rivojlanib, bir vaqtda mushak masasi va kuchning o’sishi kuzatiladi. Yoki 
aksincha, kattaroq qaytarishlar sonida va kichik vaznda og’irlashuv bilan ishlaganda kuch 

---

58 
chidamligi sezilarli ortadi. Ushbu fakt qayd etilgan, agar kuch rivojlanishi bilan mushak massasi 
ham ortsa, kuch uzoq saqlanadi.