Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalar universiteti

---

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI 
RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
 
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALAR UNIVERSITETI 
NUKUS FILIALI 
Kompyuter injiniringi fakulteti
 
 
 
Nukus-2015 

---

Mavzu: Ma’umotlarni tasvirlash bosqichlari va ularni 
klassifikatsiya qilish. 
 

 
 
 
 
Reja:
 
I.Kirish.
II. Asosiy qism. 
1.
 
Ma’lumotlar tuzilmasi. 
2.
 
Ma’lumotlar tuzilmasini asosiy ko’rinishlari. 
3.
 
Ma’lumotlar tuzilmalarining klassifikatsiyasi.
 
III. Foydalanilgan adabiyotlar. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

Kirish. 
Ma’lumotlar tuzilmalari aynan “fazoviy” tushunchalarga ta’luqli bo’lib, uni 
kompyuter xotirasidagi axborotni tashkil etuvchi sxema deb ta’riflash mumkin 
[11,14]. Algoritm esa dastur tuzilmasida mos ravishda protsedura elementi 
hisoblanadi va hisob-kitob retsepti bo’lib hizmat qiladi.
Dastlabki algoritmlar sonlarni ko’paytirish, umumiy bo’luvchini topish, 
trigonometrik funktsiyalarni echish kabi masalalarni uchun o’ylab topilgan. 
Bugungi kunda hisob –kitoblardan tashqari algoritmlar ham teng ma’noda muhim 
hisoblanadi. Bu algoritmlar masalan, matnda berilgan so’zni izlash, hodisalarni 
rejalashtirish, berilgan tartibda ma’lumotlarni saralash va h.o. masalalarni echish 
uchun tuzilgan. Sanoqsiz algoritmlar tarkibida son bo’lmagan ma’lumotlar bilan 
ham ish olib boriladi. Bundan tashqari Ushbu algoritmlarda ularni qurish va
tushinish uchun hech qanday chuqur matematik ifodalar qo’llanilmaydi. Matematik 
usullar sanoqsiz algoritmlar ichidan eng yaxshilarini tanlab olishda qo’l keladi. 
Algoritmlarda qo’llaniluvchi ma’lumotlar tuzilmalari o’ta murakkab bo’lishi 
mumkin. Natijada ma’lumotlarni to’g’ri ifodalashni tanlash ko’pincha omadli 
dasturlash kaliti bo’lib xizmat qiladi va foydalanilayotgan algoritm detallariga 
nisbatan dastur unumdorligiga ko’proq ta’sir o’tkazishi mumkin. Bugungi kunda 
ma’lumotlar tuzilmalarini tanloab olishni umumiy nazariyasi mavjud emas.
Bajarilishi mumkin bo’lgan imkoniyatlardan biri – barcha bazaviy “g’ishtchalar”ni 
va ulardan yig’ilgan tuzilmalarni aniqlab olishdir. Katta tizimlarni qurishda ushbu 
bilimlarni qo’llash imkoniyati – bu birinchi galda muxandisning ustaligi va 
maxorati bilan aniqlanadi.