O`zbekiston respublikasi qishloq va suv xo`jaligi vazirligi

3
. Zig`irni duragaylash tartibi.
Tayanch iboralar:
moyli zigir, tolali zigir, urugdagi moy miqdori, zigirning 
kenja turlari, navning farqli belgilari, zigirning ekishga tavsiya etilgan navlari. 
Gulining rangi, urugning shakli, urugning rangi.
Darsda kerakli ukuv kurollari va vositalar: moyli zigirning gerbariysi, navlar 
namunalari, uruglar, rangli plakatlar, lupa, chizgich, petri chashkasi, texnik tarozi, 
slaydlar, kadoskop, pergament kogozi, ip-igna.
Foydalaniladigan adabiyotlar. 
Asosiy adabiyotlar: 
1. Abdukarimov D.T. – «Dala ekinlari xususiy seleksiyasi» T. M. 2007. 
2. Abdukarimov D.T va boshqalar – «Seleksiya va urug`chilik praktikumi» 
Zarafshon nashriyoti. S. 2003 
Qo`shimcha adabiyotlar: 
1. Otaboyeva X.N. – «O`simlikshunoslik» T. M. 2006 
2. Lukov M.K. – Dala ekinlarining xususiy selksiyasi fanidan amaliy mashgulotlar 
uchun uslubiy ko`rsatmalar. S. 2008.
3. O`z. R. xududida ekish uchun tavsiya etilgan qishloq xo`jalik ekinlari «Davlat 
reestri» Toshkent 2007.
4. O`z.R. xududida ekish uchun tavsiya etilgan qishloq xo`jalik ekinlari davlat 
reestriga kiritilgan navlarning tavsifi. Toshkent 2006
Asosiy tushunchalar: 
1 savol. Moyli zig`ir yoki madaniy zig`ir
– 
Linum usitatissimum. L. turiga 
kiradi. O`zbekistonda lalmikor yerlarda erta baxorda ekiladi. Bir yillik o`tsimon 
o`simlik bo`lib Linancyeaye – zigirdoshlar oilasiga kiradi. Bu tur uz navbatida 
(morfologik belgilari gulining kattaligi, ko`sakchasi va urug`iga va ekologik 
xususiyatlariga qarab uchta kenja turga bo`linadi: Yevroosiyo turi (mayda urugli) – 
Ssp. euroasiaticum Vav. et. ell., urtayerdengiz yirik turi (yirik urugli) – 
Ssp.vediterranium Vav. et. ell. va oralik tur (urta urugli) – Ssp.Nransitorium ell.
Moyli zig`ir ikki guruxga bo`linadi: oraliq va kudryash (yotib o`suvchi).
Ildizi o`q ildiz, tuproqqa 60-110 sm chuqurlikka kirib boradi, yon shoxlari 
xam yaxshi rivojlangan, xam gorizontal, xam vertikal tomonga rivojlanadi. 
Ko`pgina o`simlik ildizlariga qaraganda oziqa moddalarni kam o`zlashtiradi.
Moyli zig`ir O`zbekistonda asosan lalmikorlikda o`simlik moyi olish maqsadida 
o`stiriladi. Uning xosildorligi va urug`idagi moy miqdori ekiladigan kenja turlar va 
navlarga bog`liq.

---

25 
3-jadval