1. мавзу : Yog`och materiallarini

Reja tortkich (otvolok) 
bilan chiziq tushirish uchun taxtani ishlov berilgan 
qirrasi bilan chiziq tushiriladigan taxtaning qirrasiga qo‘yish kerak; taxtalar orasida 
tirqish qoldirilib, unga reja tortkich kirgiziladi. Reja tortkichni tirqish bo‘ylab 
siljitib mixning uchi bilan chiziq chiziladi. 
Dumaloq 
narsaning 
tashqi 
diametri 
quyidagicha 
o‘lchanadi: 
kronsirkulning
oyoqchalarini o‘lchanadigan narsaning diametridan birmuncha 
kichikroq qilib keriladi, bundan so‘ng boyagi narsani oyoqchalar orasiga shunday 
kirgizish kerakki, oyoqchalar ochilganda narsaga zich tegib turadigan bo‘lsin. 
So‘ng kronsirkulni siljitmasdan ehtiyotlik bilan narsadan ajratib olinadi. 
Oyoqchalar oralig‘i dumaloq narsaning diametriga teng bo‘ladi. 
Skoba 
yordamida tirnoq va zo‘g‘otalar o‘rni belgilanadi (rejalanadi). 
Tirnoq va zo‘g‘otaning har bir o‘lchamiga alohida skoba bo‘lmog‘i zarur. 
Rejalash paytida skobani rejalanayotgan taxtaning yuzasiga mahkam bosiladi va u 
bo‘ylab bir tekis siljitiladi, shunda skobadagi mixlarning o‘tkir uchlari taxtada 
parallel chiziqlar ko‘rinishida iz qoldiradi. Ishni boshlashdan oldin rejalanadigan 
taxtaga skoba bilan rejalash boshlanadigan chiziq tushiriladi. 
Uzun taxta va boshqa detallarga chiziq bo‘r yoki nam (yumshoq) ko‘mir 
bo‘lagi yoki ishqalangan ip bilan quyidagicha tushiriladi: taxtaning bir uchi 

---

qirrasidan kerakli oraliqda kertik qilinadi, ipning uchi ana shu kertikka kirgizib
qo‘yiladi, keyin unga bo‘r yoki ko‘mir ishqalanadi, ipning boshqa uchini chap 
qo‘l bilan qirradan o‘sha oraliqda tarang ushlab, taxtaga bosiladi, keyin ipni o‘ng 
qo‘l bilan bir oz ko‘tarib, qo‘yib yuboriladi. Ip taxtaga urilganda unda chiziq
paydo bo‘ladi. Bu usul bilan chiziq xomaki ishlov berishda tushiriladi; aniqroq 
ishlov berish uchun chiziq chizg‘ich yoki andaza yordamida tushiriladi.