Ona tili va adabiyot fanlaridan

1-o’quvchi
:
Filologiya fanlari doktori Izzat Sultonov A.Qodiriy ijodi haqida juda ko’p 
fikrlar bildirgan. Masalan: “A.Qodiriy o’zbek adabiyotida xuddi momiqaldiroqdek guldiros bilan 
kirib keldi va xuddi chaqmoqdek hammaning diqqatini o’ziga jalb etdi…” 
2-o’quvchi:
“Qismat” romaning muallifi turkman yozuvchisi Xidir Deryaev ham 
quyidagi fikrni aytgan “A.Qodiriyning “O’tgan kunlar” romani menda bir umrga unutilmas 
ta’assurot qoldirgan va ilhom bag’ishlagan. Shundan keyin menga turkman xalqining o’tmishi 
haqida roman yozish ishtiyoqi tug’ildi va “Qismat” romani ustida ish boshladim”. 
O’qituvchi:
Biz bularni kichik tatqiqotimizning debochasi sifatida qabul qilamiz. 
A.Qodiriy va uning asarlari haqidagi ma’lumotlar juda ham ko’p. O’qituvchi Bu ma’lumotlarni 
yigib oladi.
O’qituvchi:
Bugungi mavzu shunday fikrlarga bevosita bog’liq. O’ylaymanki, barchangiz 
“O’tgan kunlar” romanini o’qigansiz, chunki bu romanni o’qimay turib, adabiyotni tushunish, 
adabiyotni yurakdan his qilish mushkul bo’lsa kerak. Bugungi darsimizda asar mazmumiga 
badiiy matning lisoniy tahlili orqali kirib boramiz. O’quvchilar, darsimizni munozara usuli 
asosida davom etamiz. Nima uchun Qodiriy bu romanni aynan “O’gan kunlar” deb nomladi 
ekan? 
O’quvchilar erkin mulohaza yuritib munozara olib boradilar. O’qituvchi umumlashtirib bu 
fikrlarni to’lduradi. Chunki bu asar asosida pok muhabbat tuyg’ulari bilan bir qatorda xalqning, 
tariximizning eng kir, qora kunlari-yurtni mustamlaka balosiga giriftor etgan xon zomonlari 

---

haqida bayon etilgan. 
Qodiriy tarixning bu achchiq haqiqatidan xalqqa saboq bermoqchi bo`ladi. Menimcha, 
«Otgan kunlar“ deb nomlanishida ramziy ma'no bor. Balkim A. Qodiriy bunday og`ir kunlarni 
o`tmishga aylanishini, tarix bo`lib ortda qolishini, bugungi kundek mustaqillik zamonasi 
kelishini orzu qilib «Otgan kunlar» deb nomlagandir. Endi asarning mavzusi va yozilish tarixi 
haqida suhbatlashamiz. 
1-o'quvchi:
«O'tgan kunlar» romanining mavzusi haqida Qodiriyning o`zlari shunday 
yozadilar: «Moziyga qaytib ish ko`rish xayrli deydilar. Shunga ko`ra mavzuni moziydan, yaqin 
o'tgan kunlardan, tariximizning eng kir qora kunlari bo`lgan keyingi xon, zamonlaridan 
belgiladim».