O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zoologiya va anatomiya kafedrasi


moslashuvchan va ko‟pincha maqsadli harakatlari notirik olamda mavjud emas



Download 1,91 Mb.
Pdf ko'rish
bet5/214
Sana18.02.2022
Hajmi1,91 Mb.
#452628
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   214
Bog'liq
zoologiya fanidan maruza matni (1)

moslashuvchan va ko‟pincha maqsadli harakatlari notirik olamda mavjud emas. 
Hayot fizik qonunlarga boysinadi 


Yetarli ma‟lumotga ega bo‟lmagan kishi uchun hayotning ushbu sakkiz xususiyati 
fizikaning eng asosiy qonunlarga ziddek tuyuladi. Vitalizm, hayot qandaydir mistik 
hayotbaxsh kuch tomonidan yaratilgan degan g‟oY. Bir zamonlar keng tarqalgan bu g‟oya 
fizik va kimyoviy qonunlarga zid. Biologik tadqiqotlar barcha tirik tizimlar fizika va 
kimyoning asosiy qonunlariga rioya etishini ko‟rsatgan holda vitalizm g‟oyasini butunlay 
rad etdi. Energiya va uning almashinishini tushuntiruvchi qonunlar (termodinamika) 
hayotni anglash uchun ayniqsa muhim (4-bobga q.). Termodinamikaning birinchi qonuni 
energiyaning almashish qonunidir. Energiya (o‟z-o‟zidan) paydo yoki yo‟q bo‟lmaydi, 
ammo bir shakldan ikkinchisiga o‟tishi mumin. Hayotning barcha jabhalari energiya va 
uni almashinishini talab etadi. Yerdagi hayotni ta‟minlash uchun energiya quyoshdagi 
termoyadro reaksiyalaridan ajralib chiqadi va yerga yorug‟lik va issiqlik ko‟rinishida 
yetib keladi. Yashil o‟simliklar va sianobakteriyalar (ko‟k va yashil suvo‟tlar) tomonidan 
yutilgan quyosh nuri fotosintez orqali kimyoviy bog‟larga aylanadi. Kimyoviy bog‟lardagi 
energiya potensial energiya bo‟lib, u bu bog‟ parchalanganda ajralib chiqadi; bu energiya 
ko‟p sondagi hujayra ichidagi vazifalarni bajarish uchun ishlatiladi. O‟simliklarda boshqa 
shaklga o‟tgan va jamlangan energiya, keyinchalik, ularni yeydigan hayvonlar tarafidan 
ishlatiladi, va bu hayvonlar ham o‟z navbatida, ularni yeydigan hayvonlarni energiya bilan 
ta‟minlaydi. 

Download 1,91 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   214




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish