6-ma`ruza. Hissiyot. Iroda. Shaxs. Reja

mulohazakor kishilar
deb ataymiz.
Sabotlilik dadillikka chambarchas bog`liq bo`lib, xarakterning ijobiy xislati hisoblanadi. 
Xarakterning bu xislatiga ega bo`lgan kishilar qabul qilgan qarorlarini odatda o`zgartirmaydilar, 
bekor qilmaydilar va bu qarorlarini bajarmasdan qo`ymaydilar. Bu kishilar va`dalarining ustidan 
chiqadilar, aytgan so`zlarini albatta qiladilar, ularning gapi bilan ishi bir bo`ladi. Ularga ishonsa 
bo`ladigan subutli insonlardir.
Qabul qilingan qarorlarini ko`pincha bekor qiladigan, bergan va`dalarini ustidan 
chiqmaydigan, aytgan so`zidan tonadigan kishilar subutsiz hisoblanadi.
Kishi irodasining kuchi va qat`iyati xarakterning irodaga bog`liq bo`lgan qaysi xislatlarida 
ifodalangan bo`lsa o`sha xislatlar eng yorqin xislatlardan hisoblanadi. Bu xislatlar har bir 
kishining xarakterida bir qadar namoyon bo`ladi. Ammo hamma kishilarni va har qanday odamni 
irodasi kuchli, xarakteri kuchli deb bo`lmaydi. Balki shu sifatlari bilan boshqa kishilardan ajralib 
turgan odamlargina irodasi kuchli, xarakteri qat`iy deb ataladi. Iroda kuchi va qat`iyati odamning 
o`zini tuta bilishida, jasurligida, matonatida va chidamliligida namoyon bo`ladi.
Intizomlilik 
Irodaviy sifatlar 
Maqsadga intiluvchanlik 
Tashabbuskorlik 
Dadillik 
Qat'iyatlik 
Printsipiallik 
Mustaqillik 
O'zini tuta bilish 
Matonatlilik 

---

Irodaning kuchsizligi odatda 
irodasizlik
deb ataladi. Qarorni bajarish jarayonidagi ixtiyoriy 
ish-harakatlardagi iroda kuchi o`zini tuta bilishda, jasurlik, sabot va matonat, chidam va toqatda 
namoyon bo`ladi. 
O`zini tuta bilish kishi xarakterining xislati bo`lib, asosan ichki irodaning namoyon 
bo`lishidan iborat. Bu xislat kishining o`z xulq-atvorini nazorat qila bilishda o`zini, o`z 
harakatlarini, nutqini qo`lga ola bilishida, shu sharoitda keraksiz yoki zararli deb qaraladigan 
harakatlardan o`zini tiya bilishida ifodalanadi. Xarakter shu xislatiga ega bo`lgan kishilar 
o`zlarini qo`lga ola biladilar. Ular o`zlarini tuta biladilar, ular uyushqoq kishilardir.
O`zini tuta bilmaslik irodaning kuchsizligini yaqqol ko`rsatuvchi belgidir. Odam o`zini 
qo`lga ola bilmaganda o`z mayllarini, ixtiyorsiz harakatlarini nazorat qila olmaganda g`ayri 
ixtiyoriy faollik ko`rinishlari reflekslar, instinktlar, tasodifan ko`ngildan kechadigan hislar, 
qo`rquv, hadik-shubha, gumon, g`azab, rashk, ichiqoralik, affektiv holatlar va shu kabilar kishi 
irodasini bo`g`ib qo`yadi. Bunday hollarda odam o`zini tiya olmay qoladi. 
O`zini tiya olmaslikning eng yomon ko`rinishi buzuqlikdir. Buzuqlik butunlay instinktlar 
va salbiy emotsiyalar ta`sirida bo`lish demakdir.
Jasurlik kishining omonligi va hayoti uchun havfli bo`lgan to`sqinliklarni bartaraf qilishda 
ko`rinadigan iroda kuchidir. Masalan, parashyutchi har gal o`zini samolyotdan tashlaganda 
jasurlik qiladi. Jasurlik o`zini tuta bilishga chambarchas bog`liq. Jasurlik bor joyda o`zini tuta 
bilishlik mavjud. Kishi o`zini tuta bilsa jasurlik qila oladi. Biron maqsadga yetishish yo`lida 
mutassil jasurlik ko`rsatish, dovyuraklik