Universiteti a. A. Pulatov voleybol nazariyasi va

 
8. O‘yinchini almashtirish. 

---

213 
Almashtirish – bu muayyan zonadagi o‘yinchining maydonni tark etishi va 
uning o‘rnini boshqa o‘yinchi egallashidir. Almashtirish hakamning ruxsati asosida 
amalga oshiriladi. Bir o‘yinchini ikkinchi o‘yinchi o‘rniga tushishi kotib shu haqda 
bayonnomaga yozgandan so‘ng amalga oshiriladi (16.5, 26.3.2). 
8.1. O‘yinchini almashtirish chegarasi. 
8.1.1. Har bir partiyada jamoaga ko‘pi bilan 6 ta almashtirish huquqi beriladi. 
Bir vaqtning o‘zida bir yoki bir necha o‘yinchi almashtirilishi mumkin. 
8.1.2. Dastlabki tarkibda joylashgan o‘yinchi maydonni bir partiyada faqat bir 
marta tark etib, qaytib o‘z o‘rniga kirishi mumkin (7.3.1). 
8.1.3. Almashtirilayotgan zahiradagi o‘yinchi har bir partiyada faqat bir marta 
maydonga tushishi mumkin. U maydonda qolishi yoki yana dastlabki tarkibdagi 
muvofiq o‘yinchi bilan qayta almashtirilishi mumkin. Aynan shunday 
almashtirilish 3 ta dastlabki tarkibdagi va 3 ta zahiradagi o‘yinchilar o‘rtasida 
amalga oshirilishi mumkin (7.3.1). 
8.2. Istisno tariqasida almashtirish. 
8.2.1. Jarohatlanish sababli o‘yinni davom ettira olmaydigan o‘yinchi 
zahiradagi o‘yinchi bilan yuqorida qayd etilgan qoida asosida almashtirilishi lozim. 
Agar buning iloji bo‘lmasa, ya’ni jamoa almashtirish imkoniyatidan to‘liq 
foydalanib bo‘lgan bo‘lsa, unda shu jamoaga qoidadan tashqari istisno tariqasida 
jarohatlangan o‘yinchini almashtirish imkoniyati beriladi (20.3.3, 8.1). 
Ushbu o‘yinda jarohatlanib maydonni tark etgan o‘yinchiga maydonga 
qaytish huquqi berilmaydi. 
8.3. O‘yinchi jazo bilan maydondan chiqarilganda almashtirish tartibi. 
Maydondan jazo bilan chiqarilgan yoki diskvalifikatsiya (chetlashtirilgan) 
qilingan o‘yinchini almashtirish qoidadagi tartibga asosan amalga oshiriladi 
(22.3.3, 8.1, 6.4.3, 7.3.1). 
8.4. Noto‘g‘ri almashtirish. 
8.4.1. Agar jamoa almashtirish imkoniyatidan foydalangan bo‘lsa, bu holda 
o‘yinchi almashtirish noto‘g‘ri bo‘ladi (8.1). Lekin qoidaning 8.2. bandi bundan 
mustasno. 

---

214 
8.4.2. Jamoa noto‘g‘ri almashtirishga yo‘l qo‘yganda va vaziyat hal etilib, 
o‘yin qayta tiklanganda (9.1) quyidagi qarorlar qabul qilinshi kerak: 
8.4.2.1. Jamoa o‘yin vaziyatini yutqazgan hisoblanadi (6.1.3). 
8.4.2.2. Noto‘g‘ri almashtirish to‘g‘rilanadi. 
8.4.2.3. “Aybdor” jamoaning so‘nggi ochkolari bekor qilinadi. Raqib 
ochkolari saqalab qolinadi.