Ziyonet doc

Anglo-frantsuz tarix falsafasi
Keyingi yuz yilliklarda jahon tarixini o’rganish, uni tadqiq etishda 
tsivilizatsiyaviy yovdashuv tendentsiyasi ustuvorlik qilmoqda. Bu Osvald 
Shpengler falsafasining Arnold Toynbi tomonidan davom ettirilganligi va lokal 
tsivilizatsiya nazariyasi mumtoz shaklining vujudga kelganligi bilan belgilanadi. 
Darhaqiqat, Toynbi «Mashhur tsivilizatsiyalar soni unchalik ham katta 
emas, bizga faqat yigirma bitta tsivilizatsiyaga bo’lish mumkin bo’ldi. Biroq 
ularni davom ettirish mumkin. Turli xalklar, davrlar va mamlakatlarda o’ziga xos 
turli rivojlanish hodisalari yuz bergan. Biroq har tomonlama mustaqil va jiddiy 
tsivilizatsiyalar soni o’ndan ortmaydi», – deydi. Toynbi shunday qilib yigirma bir 
tsivilizatsiya hodisasini e’tirof etadi. Ular qatoriga Arab, Xitoy, Shumer, Mayam, 
Hind, Ellin, G’arb, Xristian (Rossiya), Uzoq Sharq (Koreya va Yaponiya), Eron, 
Misr, Arab, Meksika, Vavilon va boshqa tsivilizatsiyalar kiradi.
Frantsuz falsafasining yirik namoyandalaridan biri Reymon Arondir. U 
milliy tarix falsafasiga ratsionalistik yo’nalishning yorqin namoyandasi sifatida 
faoliyat ko’rsatdi. Uning tarixni o’rganish va tarixiy tafakkur masalalariga 
bag’ishlangan «Falsafaga kirish», «Tanqidiy tarix falsafasi», «Tarixiy tafakkur 
o’lchovlari», «Sotsiologik tafakkur taraqqiyoti bosqichlari», «Taraqqiyot 
sog’inchi», «Demokratiya va totalitarizm» singari asarlari frantsuz tarix falsafasi 
maktabida butunlay yangi yo’nalishni boshlab berdi.