Landshaft dizayni va interyer

Perspektivani qurish.
Me’moriy inshoot perspektivasini qurish jarayonida 
grafik tasvirlarning aniqligiga juda katta e’tibor berish kerak. Bu bosqichdagi eng 
kichik noaniqlik ham tasvir sifatini pasaytirishi mumkin. Aniqlikni oshirish uchun 
bо‘laklarni berilgan nisbatda taqsimlash, balandlikni aniq masshtabda qо‘yish, 
bо‘linuvchi masshtabni qо‘llash kerak. 
Perspektiva qurish jarayonida tasdiqlangan eskizdan ma’lum farq vujudga kelsa, 
oxirgi bosqichda perspektiv tasvir hamisha muallifning asosiyg‘oyasini aks ettirishi 
kerak. Perspektiva qurish, odatda, ikki bosqichda amalga oshiriladi: birinchisi – 
binoning yaxlit hajmi, ya’ni massadagi kо‘rinishini qurish; ikkinchisi – tasvirning 
detallarini ishlash. Ortogonal proyeksiyalar – tarh va tarz bо‘yicha tasvirni umumiy 
kо‘rinishi hosil bо‘ladi. Bino qismlarini ishlash qulay usullarini qо‘llagan holda 
amalga oshiriladi, bu holda fokuslar о‘rni (bino gorizontal chiziqlarning uchrashish 
nuqtalari) asosiy rol о‘ynaydi. Perspektiva qurishning bir necha usullari mavjud 
(masalan, arxitektorlar usuli, panoramali yoki keng burchakli perspektiva, tо‘r usuli). 
Biroq, me’morlarning loyihalash jarayonida bajarilishi eng sodda va qulay bо‘lgan 
"arxitektorlar usuli" kо‘proqqо‘llaniladi.
2
Ching, Frank, 1943 – Architectural graphics/Francis D.K.Ching – 4
th
ed. All rights reserved. Authorized translation 
from the English language edition published by John Wiley&Sons, Inc. Pages 157, 158, 160, 165, 166, 170.

---

79 
Perspektivani berilgan ob’yektlarning tarhi va tarzidan, ulardagi parallel 
chiziqlarni uchrashuv nuqtalaridan foydalanib qurish, arxitektorlar usuli deb 
nomlanadi. Bu usul quyidagicha amalga oshiriladi. 
Eng avvalo, berilgan binoning tarhi va tarzi qog‘ozning bir chekkasiga bir xil 
masshtabda usma – ust qilib chiziladi. Keyin kо‘rish nuqtasi S tanlanib, ufq chizig‘i h 
о‘tkaziladi ( kо‘rish nuqtasini tanlash va ufq chizig‘ini о‘tkazishda yuqorida 
keltirilgan talablarga rioya qilinadi). Sо‘ngra kartina tekisligi Kni bino tarhining 
bizga yaqin turgan burchagi I dan о‘tkazamiz, toki binoning ushbu qirrasini 
perspektivada о‘z kattaligi va masshtabida tasvirlash mumkin bо‘lsin. 
Kо‘rish nuqtasidan bino yon tomonlariga parallel qilib chiziqlar о‘tkazamiz. 
Ular kartina tekisligini F
1
va F
2 
nuqtalarida kesadi. Bu nuqtalar perspektivaning 
fokus nuqtalari deb ataladi. Shundan sо‘ng, tarhda binoning yon qirralari (II, III) va 
boshqa xarakterli nuqtalarni S nuqta bilan tutashtirib, ularning kartina tekisligidagi 
izlarni hosil qilamiz.
Bu izlarni va fokus nuqtalarini cirkul' yoki qog‘oz parchasi yordamida kartina 
asosi N ga о‘tkazamiz. Kartina chizmasining istalgan qulay bо‘lish joyida 
joylashtirish mumkin. Lekin uni bino tarzi asosining davomida о‘lchab qо‘yilsa 
perspektivani qurish oson bо‘ladi.