Юлдашeв А. Сирожиддинов И. Хусаинов М

йил 28 декабрдаги “Республикаси Давлат мулки қўмитаси ҳузуридаги 
корхоналар иқтисодий ночорлиги ишлари бўйича қўмита фаолиятини 
ташкил этиш мақсадлари” тўғрисидаги 465-сонли қарорига мувофиқ шу 
қўмита зиммасига юкланган. 
Корхонанинг ночорлиги, корхона раҳбарларига нисбатан Ўзбекистон 
Республикаси Президентининг 1996 йил 11 декабрдаги ПФ 1658-сонли 
«Корхоналар банкротлиги тўғрисидаги қонун ҳужжатларини амалга ошириш 
чора тадбирлари тўғрисида» ги ва 1995 йил 12 майдаги ПФ 115-сонли «Халқ 
хўжалигида ҳисоб-китобларни уз вақтида бажариш учун корхона ва 
ташкилотлар раҳбарлари жавобгарлигини ошириш чора-тадбирлари 
тўғрисида» ги фармонларида кўзда тутилган жавобгарлик чораларини кўриш 
учун асос бўлиб хизмат қилади. 
16.4. Банкротликнинг олдини олиш ва корхонани молиявий 
соғломлаштириш тадбирлари 
Санация - банкротликнинг олдидан олиш мақсадида қарздорнинг 
муассислари (қатнашчилари) ва мол мулк эгаси томонидан банкрот деб эълон 
қилиш тўғрисидаги аризаси хўжалик судига тақдим этилгунга қадар 
қарздорни молиявий жиҳатдан соғломлаштиришга қаратилган чора-
тадбирлар мажмуасидир. Бунда санацияга тортилган ташкилотни молиявий 
жиҳатдан соғломлаштиришга қаратилган чора-тадбирлар қарздор билан 
тузилган келишувга асосан кредиторлар ёки бошқа шахслар томонидан ҳам 
кўрилиши мумкин. 
Судгача санация қилиш банкротлик бўйича иш қўзғатилгунга қадар 
амалга оширилади ҳамда қарздорнинг тўлов қобилияти ва иқтисодий 
жиҳатдан қодирлигини кўтариш, келгусида самарали фаолият кўрсатиши 
учун шароит яратиб беришни ўз олдига мақсад қилиб қўяди. 
Шундай қилиб, банкротлик ва санация тушунчалари ўзаро фарқ 
қилади, лекин бир-биридан ажратиш мумкин эмас. Санация банкротлик 
аломатларига эга иқтисодий ночор бўлган хўжаликни жар ёққсидан 
куткаришга қаратилган тадбир сифатида қаралиши лозим. 
Корхонанинг санация қилишнинг икки шакли мавжуд: 

---

262 
- давлат маблағларини жалб этган ҳолда; 
- давлат маблағларини жалб этмаган ҳолда. 
Судгача давлат маблағларини жалб этган ҳолда санация қилишни 
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси томонидан ваколат берилган 
идора амалга оширади. Алоҳида тўхталиб утиш керак бўлган яна бир муҳим 
масала маблағларни жалб этиш шартидир. Кўпчилик раҳбар ходимларда 
айниқса, биринчи бор санация жараёни бошланган пайтда уларга давлат 
томонидан қайтариб бермаслик шарти билан молиявий ёрдам берилади, 
деган тушунчалар пайдо бўлиши мумкин. Бундай тушунчалар ҳеч қандай 
асосга эга эмас. Яъни, давлат маблағларни жалб этган ҳолда санацияга 
тортилган тақдирда ҳам, улар қайтариб бериш шарти билан маълум муддатга 
берилади.