Юлдашeв А. Сирожиддинов И. Хусаинов М

коэффициентидир: 

---

242 
К4 =
Д
Дебиторлик қарзлари
И 
Реализация ҳажми/360 
Бу кўрсаткич дебиторлик қарзларини сотиш ҳажмига таққослаган 
ҳолда сотилган товарлар учун тўловлар қанчалик тез муддатларда 
ундирилаётганлигини акс эттиради. Бу кўрсаткич самарасиз бошқарув, 
кучли рақобат ёки харидорларнинг тўловга ноқобиллиги натижасида 
ёмонлашиши мумкин. Яна бир кўрсаткич корхона товар-моддий 
заҳираларининг айланиши тезлиги коэффициентидир: 
К5 = 
Т
ТМЗ
З 
 
 
 
 
Реализация ҳажми
Корхона молиявий аҳволини таҳлил қилишда «соф айланма капитал» 
тушунчасидан фойдаланадилар: 
К6= айланма маблағлар – қисқа муддатли кредиторлик қарзлари . 
Соф айланма капиталнинг мавжудлиги айланма маблағларнинг 
корхона ўз манбалари ёки узоқли муддатли қарз манбалари ҳисобига 
шаклланишини характерлайди ва бу молиявий барқарорлик учун муҳим 
аҳамиятга эга. Худди шу кўрсаткични соф айланма капиталнинг жорий 
мажбуриятларга нисбати каби ҳисоблаб чиқилганда ҳаракатчан қоплпш 
коэффициенти ҳосил бўлади. Бу коэффициентнинг бирдан кам бўлмаслиги 
мақсадга мувофиқ ҳисобланади.
Корхонаннинг молиявий барқарорлиги хўжалик фаолияти натижасида 
уз маблағлари жамғариб борилишида, маблағларнинг уз ва қарз манбалари 
нисбатида, 
асосий 
воситалар 
бирламчи 
қийматида 
жамғарилган 
амортизациянинг улушида моддий айланма маблағларнинг ўз манбалари 
билан тахминланганлигида ҳам ифодаланади.
Автономия (мустақиллик) коэффициенти корхонанинг жами 
мулкида корхона эгалари қанча миқдорда улушга эга эканликларини 
кўрсатиб туради. Бу коэффициент ишлаб чиқариш корхоналарида 0,5 дан кам 
бўлмаслиги лозим. Иқтисодий жиҳатдан мақбул даражаси 0,7-0,8 
ҳисобланади, чунки хўжалик амалиётида ҳар қандай корхона кредиторлик 
қарзларидан фойдаланиб ишлашига тўғри келади.