Юлдашeв А. Сирожиддинов И. Хусаинов М

Пул ҳаракати тўғрисидаги ҳисобот корхонанинг операцион, инвестиция 
ва молиявий фаолияти натижасида олинган ва сарфланган ўз пул 
маблағларини кўрсатиш орқали ҳисобот даври ичида пул маблағларининг 
ўзгаришини тушунтиради. Пул оқимлари тўғрисидаги маълумотларни 
қисоботда акс эттириш қуйидагиларни аниқл ашга ёрдам беради: 
-корхонанинг пул маблағларини ва уларнинг эквивалентларини ишлаб 
топиш қобилияти ва тегишли йўналишларда пул оқимларини ишлатишга 
эҳтиёжи; 
-корхонанинг соф активларидаги ўзгаришлар, унинг молиявий 
имкониятлари (унинг ликвидлигини ва тўлов қобилияти билан бирга) ва 

---

209 
унинг ўзгариб турган шароит ва имкониятларга мослашиш учун ўз вақтида 
пул миқдорига ва пул оқимларига таъсир эгиш қобилияти; 
-ҳар хил корхоналарнинг операцион фаолиятларини таққослаш. 
Пул оқимлари тўғрисидаги ҳисоботда қуйидаги фаолдият турлари 
ёритилади: 
Операцион фаолият- юридик шахснинг даромад олиш юзасидан асосий 
фаолияги ва инвестиция ва молиявий фаолиягга мансуб бўлмаган бошқа 
фаолиятидир. 
Операцион фаолиятидан пул оқимларининг ҳажми ташкилотнинг 
ссудаларни тўлаш учун етарли пул маблағларини жамлаш, ишлаб чиқариш 
даражасини сақлаш, дивидендларни тўлаш ва ташқи молиялашгириш 
манбаларини жалб қилмай янги капитал қўйилмаларни амалга ошириш 
ишларини қила олишининг асосий кўрсаткичи ҳисобланади. 
Инвестиция фяолияти - бу пул эквивалентларига кирмайдиган узоқ 
муддатли активларни ва бошқа инвесгицияларини сотиб олиш ва сотиш, 
тўланадиган кредитларнинг берилиши ва олиниши. 
Молиявий фаолият - бу фаолият натижасида корхонанинг ўз 
капиталининг ва қарзларининг ҳажмида ва тузилишида ўзгаришлар содир 
бўлади. 
Инвестиция ва молиявий фаолият билан боғлиқ пулсиз муомалалар. Фақат 
асосий воситаларга, узоқ муддатли креднтларга ёки акциядорлик капиталига 
тегишли бўлган инвестиция ва молиявий характердаги пулсиз муомалаларга 
узоқ муддатли кредитлар ҳисобига асосий воситаларни сотиб олиш, оддий 
акцияларни облигацияларга конвертациялаш ва бошқалар киради. Улар пул 
ҳаракати тўғрисидаги ҳисоботда акс эггирилмаслиги ҳам мумкин эди, чунки 
компапиянинг пул маблағари ҳаракатига жорий даврда ўз таъсирини 
кўрсатмайди. Аммо, пул оқимлари тўғрисидаги ҳисоботнинг мақсадларидан 
бири - инвестиция ва молиявий фаолиятни акс эттириш бўлганлиги учун ва 
шу каби муомалалар компаниянинг пул маблағларининг ҳолатига келгусида 
таъсир кўрсатгани учун, бу муомалалар пул маблағларининг ҳаракати 
тўғрисидаги ҳисоботда акс эттирилиши керак. Бунииг учун ҳисоботдаа 
«Инвесчиция ва молиявий тавсифдаги пулсиз муомалаларнинг рўйхати» деб 
номланган махсус бўлими мавжуд. 
Операцион фаолият жараёнида содир бўлган пул маблағларининг 
ҳаракатлари ўз таркибига қўйидагиларни олиши: