Tibbiyot instituti talabalari uchun

68-rasm. Chuqur yopiq strangulyatsion egatcha
a - o’ng tomondan ko’rinishi;
b – chapdan ko’rinishi.
216
a
b

---

11.5. Qo’l bilan bug’ish
Bunda bo’yni bir yoki ikki qo’l bilan bug’iladi. Bo’yindagi qon tomirlari va 
nerv stvolining siqilishidan tashqari kekirdak bo’shlig’ining torayishi, ba’zan 
hiqidoqning yonboshidan bosilishi tufayli ovoz yoriqchasining to’lig’icha yopilishi 
ham kuzatiladi. Qo’l barmoqlarining ma’lum bir joyga ta’siridan tezlikda reflektor 
yo’li bilan yurak va nafas olish to’xtashi ko’zga tashlanadi.
Bo’yinga barmoqlarning bosilishidan har xil jarohatlanishlar sodir bo’ladi. 
Barmoq oxirlari va tirnoqlarning alohida ta’siridan yoysimon yoki yarimoysimon 
shakldagi shilinishlar va yumaloq qontalashlar paydo bo’lib, jabrlanuvchi xushini 
yo’qotishi hamda qarshilik ko’rsataolmasligi mumkin. Bunday izlarning bir biriga 
nisbatan joylashuvi bug’ish paytida qo’lning holatiga bog’liq.
Ko’pincha bug’ish paytida jabrlanuvchi qarshilik ko’rsatadi. Buning 
natijasida bo’yin terisidagi jarohatlanish noto’g’ri, uzunasiga joylashgan shilinish 
shaklida bo’lib, bu har xil yo’nalishda (tirnoq izining siljishidan) joylashadi. 
Odatda qon qo’yilishning ko’p qismi terida emas, balki teri tagi kletchatkasi va 
mushaklar orasidagi kletchatkasi, hiqildoq, qizilo’ngach, qalqonsimon bezi 
atrofida, shuningdek bo’yin mushaklari va uyqu arteriyasi adventitsiyasida 
kuzatiladi hamda til osti suyagi shoxchalari, hiqildoq va kekirdak tog’aylarining 
sinishi sodir bo’ladi. Bo’yin qismida jarohatlanishdan tashqari, jabrlanuvchining 
aktiv qarshiligidan tanasining boshqa qismida ham jarohatlanishlar yuzada keladi.
Agar bo’yini yumshoq predmetlar bilan qo’l yordamida siqilgan bo’lsa, 
ba’zan bunda bo’yin terisi va yumshoq to’qimalarida ham hech bir 
jarohatlanishlarni topib bo’lmaydi. Bunday usul bilan ko’pincha yosh bolalar, 
xotinlar va keksa odamlar o’ldiriladi, chunki ular o’ldiruvchiga etarlicha qarshilik 
ko’rsata olmaydilar. O’zini o’zi o’z qo’li bilan bug’ishi amaliy jihatdan mumkin 
emas, chunki bunda tezlikda adinamiya paydo bo’lib hamda xushi buzilib, o’zini 
o’zi bug’ishga urinishi bug’ish boshlanishi bilan to’xtatiladi.
217

---