O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti

holatining mufassal tavsifi, uning farovonligining pasayishi sabablari 
va qayta tiklanishining oddiy usullari...»
asarida e‘lon qildi. P.Buagilber 
17
Sir William Petty, The Economic Writings, 2 vols., ed. C. H. Hill (London: Cambridge University Press, 1899), I, 
244 b. 
 
Per Buagilber(1646–1714)
 

---

95 
bu asarida 
merkantilizm iqtisodiy siyosatini qattiq tanqid qildi
. Bu 
siyosatning boshida o‗sha davrdagi Lyudovik 
X I V
qirolligida moliya 
vaziri lavozimini egallab turgan Jan Batist Kolber turar edi. U Fransiya 
tovarlari eksportini rag‗batlantirishni, Fransiyaga keladigan import 
tovarlarni esa cheklashni, qishloq xo‗jaligi ishlab chiqarishiga yuqori 
soliq belgilashni qonunlashtirgan. Bu sanoat ishlab chiqarishiga hamda 
bir butun milliy iqtisodiyotga salbiy ta‘sir ko‗rsatdi.
Iqtisodiyotdagi salbiy holatlarni bartaraf etish yo‗llarini aniqlash 
P.Buagilberning keyingi, 
XVIII
asrning boshida chop etilgan asarlarining 
ham asosiy vazifasi hisoblanadi. Ularda P.Buagilber merkantilizmni 
tanqid qilishni davom ettirdi, islohotlar zarurligini asoslab berdi, 
iqtisodiy o‗sishning va davlat boyligining asosi deb bilgan qishloq 
xo‗jaligi ishlab chiqarishini rivojlantirish muammolariga alohida e‘tibor 
qaratdi. Bunday qarash Fransiya iqtisodiy qarashlarida XVIII asrning 
yarmigacha saqlanib qoldi. Chunki o‗sha davrda ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojlanishdagi qishloq xo‗jaligi ishlab chiqarishining hal qiluvchi 
mavqeyini targ‗ib qiluvchi fiziokratizm ancha kuchaygan edi.
1707-yili P.Buagilberning