Termiz davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti



Download 0,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet7/11
Sana12.02.2022
Hajmi0,65 Mb.
#445909
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
G`AFFOROVA DILDORAning odam va hayvon fiziologiyasi mustaqil ish

2.2.
 
Qonning kislorod tashishi 
 
Kislorodni asosan eritrotsitlar tashiydi. Arterial qopdan ajratibolinadigan 
19hajm%kislorodning faqat 0,3 hajm% plazmada erigan, O
2
ning qolgan miqdori 
eritrotsitlardagi gemoglobin bilan ximiyaviy birikkan bo‗ladi. Gemoglobin 
kislorod bilan bo‗sh, oson dissotsiatsiyalanadigan birikma — oksigemoglobinni 
hosil qiladi. Gemoglobinning kislorod bilan birikishi kislorod tarangligiga bog‗liq 
bo‗lib, oson qaytariluvchi protsessdir. Kielorod tarangligi pasayganda 
oksigemoglobin kislorod beradi. 
Qondagi vodorod ionlari konsentratsiyasi oshganda, ya‘ni rN kamayganda
gemoglobinning kislorod biriktirish xossasi pasayadi, Modomiki shunday ekan
kislorodning parsial bosimi birday turganda karbonat angidrid tarangligi ortganda 
oksigemoglobin kam hosil bo‗ladi (56-rasm). Bu hodisani birinchi marta B. F. 
Verigo payqagan va Xr. Bor to‗la analiz qilgan. 
Kislorodiing parsial bosimi 40 mmsimob ust. ga teng bo‗lganda, ya‘ni 
venoz qondagi parsial bosimi qancha bo‗lsa, o‗sha bosimda karbonat angidrid 
ishtirokida gemoglobinning kislorod biriktirish xossasi juda pasayadi. 
Gemoglobinning bu xoosasi organizm uchun muhim ahamiyatga ega. 
To‗qimalarning kapillyarlarida qondagi karbonat angidrid tarangligi ortadi va 
gemoglobiniing kislorod biriktirish xossasi pasayadi, bu esa kislorodiing 
to‗qimalarga o‗tishini osonlashtiradi. O‗pka alveolalarida karbonat angidridning 
bir qismi alveolyar havoga o‗tadi, shu tufayli o‗pka alveolalarida gemoglobinning 
kislorod biriktirish xossasi kuchayadi, bu esa oksigemoglobin hosil bo‗lishini 
osonlashtiradi. 
Zo‗r berib jismoniy ish bajarilayotganda (Qonga modda almashinuvining 
kislotali mahsulotlari, jumladan sut kislotasi o‗tadi, bu 


esa gemoglobinning kislorod biriktirish xossasini juda susaytirib, muskullarga bir 
talay kislorod o‗tishiga yordam beradi. 
Gemoglobiniing kislorod biriktirish va berish xossasi temperaturaga ham 
qarab o‗zgaradi. Tashqi muhitdagi kislorodning parsial bosimi birday turganda 
oksigemoglobin 
odamning 
gavda 
temperaturasida 
(37—38°) 
pastroq 
temperaturadagiga nisbatan ko‗proq kislorod beradi. 

Download 0,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish