O’zbekiston Respublikаsi Oliy vа o’rtа mаxsus ta’lim vаzirligi



Download 272,11 Kb.
Pdf ko'rish
bet7/20
Sana12.02.2022
Hajmi272,11 Kb.
#445886
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   20
Bog'liq
nemis tilidagi sifatdosh konstruksiyalarning ozbek tilida ifodalanishi


gan, 
-
yotgan, 
-
digan 
morfemalari bilan yasaladi. –ajak, -mish, -g’usi, -asi affikslari bilan esa hozirgi
o’zbek tilida sifatdosh deyarli yasalmaydi. 


10 
Sifatdosh yasovchi –gan affiksi bo’lishli va bo’lishsiz shakldagi asosga
qo’shilaveradi. Nutqda eng ko’p uchraydigan bu sifatdosh quyidagi shakl va 
vazifalarda keladi.“
3
1.
„Sifatlovchi bo’lib keladi; bunda -gan affiksining o’zi leksema shakl
hisoblanadi. Undan keyin odatda boshqa affiks qo'shilmaydi. 
2.
Ba’zan -gan affiksidan keyin sonlovchi va turlovchi qo’shiladi.
3.
Sonlovchi bilan turlovchining o’rtasida nisbatlovchi ham qatnasha oladi. 
Qishloqqa kelganida.
4.
Sifatdoshga sonlovchi, turlovchi, nisbatlovchi, turlovchi qo’shilib keladI.
Masalan: yelkasidan bosib o’tqazib qo’ymaganda. 
5.
–gan affiksidan keyin -lik substantiv shakl yasovchisi ham qo’shilib 
keladi.
6.
Ayrim tarkiblar ko’makchi qatnashuvi bilan tuziladi, ko’makchining
turiga qarab sintaktik vazifa bajaradi.
7.
Bir qancha qurilmalar tarkibida birlik va bosh kelishik morfemalaridan
keyin -day/dek affiks-ko’makchi qatnashadi. Tillodan jilo berganday. 
8.
Ayrim qurilmalarda birlik va bosh kelishik morfemalaridan keyin holat
ma’nosini ifodalaydigan -cha affiks-ko’makchisi qo’shiladi. 
9.
Yuqorida qurilma tarkibida nisbatlovchi ham qatnashadi. Masalan: 
tizzalarini quchoqlagancha tonngacha o’tirdi.”
1
Sifatdoshlar haqida boshqa manbalarda ( Abdurahmonov, X. Rafiev, A. 
SHodmonqulova, D. 1992. 126-bet, G’ulomov , A. Asqarova , M. 1987. 153-bet,
G’ulomov , A. Asqarova , M. 1965. 248-bet, Ne’matov, H. G. Sayfullaeva, R.R.
2008. 312-bet) ham uchratishimiz mumkin, lekin aynan SH. Rahmatullayevni
fikriga G.A. Abdurahmonov ham qo’shilgan holda o’zini kitobida yuqoridagilarni
keltirib o’tgan.

Download 272,11 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   20




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish