O’zbekiston Respublikаsi Oliy vа o’rtа mаxsus ta’lim vаzirligi

1.2.O’zbek tilida sifatdosh va ularning qo’llanilishi…………………… 
II Bob. Nemis tilidagi partizip konstruksiyalarning o’zbek tiliga berilish 
imkonlari 
2.1. Gapning bosh bo’laklari vazifasini bajaradigan partiziplarning o’zbek 
tiliga berilishi. 
III. Xulosa 
V. Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

3 
Kirish.
 

Hozirgi kunda yoshlarimizda tilga bo’lgan qiziqish nihoyatda kuchli, 

shuningdek quyida Yurtboshimiz ta’kidlab o‘tganlaridek tilni o’rganish uchun keng 
imkoniyatlar ham yaratib berilgan. 
“Ilgari o’zbek adabiyotining namunalarini boshqa tillarga tarjima qilish asosan 
uchinchi til, ya’ni rus tili orqali amalga oshirilar edi. Endilikda adabiyotimizning eng 
yirik asarlarini bevosita ona tilimizdan g’arb va sharq tillariga tarjima qilishga 
qaratilgan ishlarni kuchaytirishimiz lozim. Buning uchun xorijiy tillarni, adabiyot va 
amaliy jihatlarni har tomonlama puxta egallagan mutaxasislarni tayyorlash 
imkoniyatlari bizda mavjud.“
 
Darhaqiqat , xorijiy tillarni o’rganish va o’rgatish yurtimizda katta 
ahamiyatga ega bo’lib, chet mamlakatlar bilan hamkorlik aloqalarining kuchayishi 
birinchi navbatda ta’lim sohasida tilshunoslikning rivojlanishiga turtki bo’ldi. 
Chunki o’zga davlat tilini bilmasdan turib, u bilan aloqaga kirishish qiyindir. 
Chet tilini o’rganishga asosan ikki tilni bir biriga qiyoslab, ularning farqli va 
o’xshash tomonlari, xususiyatlari ko’rsatib beriladi. Har bir tilning o’ziga xos 
grammatik qonun-qoidalari mavjud. „Grammatik va leksik ma’nolar 
xususiyatlariga ko’ra bir-biridan farq qilsa ham, ishlatishda, ya’ni nutqda bir-
biriga uzviy bog’langan. Biri ikkinchisisiz uchramaydi: Grammatik ma’no leksik 
ma’noga qo’shimcha ravishda namoyon bo’ladi va turli grammatik 
munosabatlarni ifodalaydi: bir so’zni ikkinchi so’zga bo’lgan munosabatini, so’zni 
shaxsga, songa, zamonga va hokazolarga bo’lgan aloqasini ko’rsatadi“
1
 
Shu nuqtai nazardan grammatika fani tilning boshqa bo’limlari bilan 
bog`langan holda va nemis tilining hozirgi zamon mezoniga mos holatda
zamonaviy uslub va metodlar asosida o’qitish zarur bo’ladi.
Respublikamiz mustaqillikka erishgandan so’ng Vatanimizda har bir sohani 
rivojlantirishga katta e’tibor qaratilmoqda, Shubhasiz o’z navbatida ta’lim 
sohasida ham. O’sib kelayotgan yosh avlod bilimli va ma’rifatli bo’lib yetishishi
uchun keng imkoniyatlar yo’lga qo’yilgan. Vatanimiz mustaqilligidan keyin chet 
tillarga bo’lgan e’tibor va talab toboro oshib borayotganligi hech kimga sir emas. 

---

4 
Shu boisdan Yurtimizda chet tilida turli yo’nalishlarda ilmiy izlanishlar olib 
borilmoqda. Chet tillarini o’rganish va o’rgatishda ikki tilni bir-biri bilan qiyoslab 
izlanishlar olib borilishi ancha rivojlandi.
O’zbek tili va nemis tili genetik jihatdan bir-biriga qarindosh bo’lmagan tillar 
hisoblanadi. Mazkur o’xshash bo’lmagan ikki tildagi grammatik xodisalarning
tuzilishi, ularning bir tildan ikkinchi tilga berilish imkoniyatlarini, ular o’rtasidagi 
o’xshash va farqli tomonlarini ko’rib chiqish ishning dolzarbligini ko’rsatadi. 
Ishning obyekti nemis tilidagi partizipkonstruksiyalar bo’lib, predmeti esa 
mazkur ikki tildagi partizipkonstruksiyalarning grammatik xususiyatlaridir.
Ishning maqsadi nemis tilidagi partizipkonstruksiyalarning o’zbek tiliga
berilish imkoniyatlarini ko’rib chiqishdan iborat.
Ushbu maqsadga erishish uchun quyidagi vazifalar belgilab olindi: 
-
Nemis tili partuzipkonstruksiyalari va unga mos keluvchi o’zbek tilidagi
grammatik xodisalarni yoritib berish uchun ilmiy adabiyotlardan foydalanish 
va ushbu xodisalarni ko’rib chiqish. 
-
Badiiy asardan olingan mavzuga oid misollarni tahlil qilish orqali nemis 
tilidagi partiziplarni o’zbek tiliga berilish imkoniyatlarini ko’rsatib berish. 
-
Gapning bosh bo’laklari vazifasini bajaradigan partiziplarning o’zbek 
tiliga berilishi.
-
Gapning ikkinchi darajali bo’laklari vazifasini bajaruvchi partiziplarning 
ifodalanishi. 
Ushbu ishning nazariy va amaliy ahamiyati talabalar mazkur ishdan nazariy va 
amaliy bilimlarga ega bo’lish uchun, kurs ishi yozishda manba sifatida va 
grammatika mashg’ulotlarida foydalanishlari mumkin.