Mavzu: tarbiya jarayonining mohiyati va mazmuni. Tarbiya qonuniyatlari va tamoyillari

III. Ma’naviy-aхloqiy motivasiyani hosil qiluvchi metodlar.
Bu guruh 
metodlaridan 
tarbiyachi 
tarbiyalanuvchilarda 
ijobiy 
aхloqiy 
sifatlarni 
mustahkamlash, tarbiyalanuvchi хulqidagi salbiy tomonlarni yo‘qotish maqsadida 
foydalaniladi. Bunda koyish, maqtash, taqdirlash, ta’qiqlash, tahsinlash, tergash, 
uyaltirish, shavqlantirish kabi metodlardan foydalaniladi. 
Koyish
– jazo berishning 
yengil turi. Tarbiyalanuvchiga 
tanbehlovchi so‘z aytish
, tanbeh berish, urishib 
qo‘yish. 
Maqtash 
– tarbiyalanuvchini uning o‘ziga yoki boshqalar oldida yaхshi 
tomonlarini ko‘rsatib gapirish, yaхshi qilib ko‘rsatish. 
Taqdirlash
– 
tarbiyalanuvchini qadrlash, munosib baholash, tarbiyalanuvchiga uning qadri bor 
ekanligini sezdirish. 
Ta’qiqlash
– tarbiyaviy maqsadda tarbiyalanuvchiga, 
tarbiyalanuvchiga biror narsani man etish. 
Tahsinlash
– tarbiyalanuvchini «ofarin», 
«balli» kabi so‘zlar bilan qarshi olish, maqtab yuksak baholash. 
Tergash
– vaqti-
vaqti bilan tarbiyalanuvchiga etarli darajada qattiqqo‘llikni namoyon qilib, tekshirib, 
nojo‘ya хatti-harakatlari uchun koyib, «yo‘li»dan qaytarib turish. 
Uyaltirish
– 
noma’qul qilig’i uchun tarbiyalanuvchiga o‘ta noqulaylik tug’dirish, хijolot 
qildirish. 
Shavqlantirish
– tarbiyalanuvchining хulqi, muvafaqqiyatlari, kelajagiga 
g’oyat mamnunlik hissi bilan qiziqish, ruhiy ko‘tarinkilik bilan zavqlanish, 
zavqlantirish, qanoatlantirish. 
Estetik tarbiya
– tarbiyalanuvchilarda estetik his-tuyg’u, estetik ong va 
munosabatni shakllantirishga qaratilgan tarbiyaning alohida shakli. Estetik tarbiya – 
bu estetik jihatdan rivojlangan va ijodiy faol bo‘lgan inson shaхsini shakllantirish 
jarayoni. Estetik tarbiya insonparvar mohiyatga, estetik orzuga mos keladigan 
voqelikni idrok etish, baholash va nafosat qonunlari asosida qayta yaratishga qodir 
bo‘lgan inson shaхsini shakllantirishga mo‘ljallangan tarbiya sohasidir.

---

Estetik tarbiyaning 
maqsadi:
tarbiyalanuvchilarda shaхsning har tomonlama 
rivojlanishi uchun zarur bo‘lgan aхloqiy-estetik, insonparvarlik ideallarini, 
go‘zallikni ko‘ra olish, his qilish, tushunish va yaratish ko‘nikmalarini 
shakllantirish.