Pedagogika 017, 4-son Bosh muharrir

PEDAGOGIKA 
2017, 4-son
 
 
61 
motivatsiyalar о‘quvchilar uchun xos emasligini anglatadi. Yuqoridagi me’yoriy 
kо‘rsatkichlar hamda kasb tanlash motivatsiyalarini tadqiq etishdan olingan 
tajriba natijalariga murojaat qilamiz. Tadqiqotimizda “moliya”, “buxgalteriya”, 
“maishiy xizmat” va “axborot-kommunikatsion tizimlar” yо‘nalishlari bо‘yicha 
kasb-hunar kollejlarida о‘qiyotgan о‘quvchilar ishtirok etdi. Ularning kasb tanlash 
motivatsiyalarini о‘rganish natijalari 1-jadvalda keltirilgan.
1-jadval 
Кasb tanlashga 
sabab bо‘luvchi 
motivlar 
Umumiy 
Moliya 
yо‘nalishi 
Buxgalteriy
a yо‘nalishi 
t 
Maishiy 
xizmat 
Axbarot va 
kommuni-
katsion 
tizimi 
t 
M 
σ 
M 
σ 
M 
σ 
M 
σ 
M 
σ 
Shaxsiy-kasbiy 
motivatsiya 
(bо‘lg‘usi faoliyatga 
qiziqishi) 
7,54 1,34 7,26 1,91 8,3 0,83 
-1,951 
7,33 1,11 6,60 2,22 1,091 
Kommunikativ 
motivatsiya 
6,72 1,59 5,84 1,70 7,42 1,16 -3,137*** 6,86 1,76 6,40 2,74 0,608 
Pragmatik 
motivatsiya 
6,82 1,80 6,21 1,98 7,52 1,21 -3,039** 7,21 2,01 6,35 2,43 1,426 
Mavqe (status)ga 
ega bо‘lish 
motivatsiyasi 
7,08 1,67 6,78 1,61 7,84 1,34 
-2,580* 
7,20 1,61 5,93 2,76 1,775 
Sotsial 
motivatsiya 
6,07 1,70 6,05 1,50 6,26 1,62 
-,462 
6,42 1,74 6,14 2,50 0,357 
Bilish
motivatsiyalari 
7,54 1,82 7,10 1,96 8,15 1,30 
-2,279 
7,64 1,94 7,28 2,26 0,421 
Tashqi
motivatsiya 
6,63 1,60 6,26 1,79 6,73 1,19 
-1,089 
7,38 1,66 6,61 2,43 0,817 
**r≤ 0.01
Test me’yorlariga kо‘ra ustuvor motivatsiyalarning namoyon bо‘lish 
xususiyatlari umumiy holda hamda о‘quvchilarning kasbiy yо‘nalishlari bо‘yicha 
о‘rganildi. Olingan miqdoriy kо‘rsatkichlarda о‘quvchilarning kasb tanlash 
motivatsiyalarida ustuvor motivatsiyani ifodalovchi yaqqol motivatsiya 
kuzatilmadi. О‘quvchilarning kasb tanlash motivatsiyalarining umumiy holatida 
juda yaqqol etgan tip kuzatilmadi, ammo ularda nisbiy ustuvorlikka ega bо‘lgan 
ikkita motivatsiya, ya’ni “shaxsiy-kasbiy motivatsiya” (7,54 ball) va “о‘quv 
motivatsiyalari” (7,54 ball) aniqlandi. Bundan kо‘rinadiki, kollej о‘quvchilari kichik 
mutaxassislik yо‘nalishlariga kо‘ra о‘z kasblarini tasodifiy tanlamagan. Bu 
о‘quvchilarda tanlagan kasbiy faoliyatga nisbatan munosabat, nuqtayi nazar 
hamda layoqatlari mavjudligi hamda ta’lim yо‘nalishlari bо‘yicha kasbni egallash 

---