3 McCarthy, O'Dell English vocabulary in use pdf

Расм 1. ИТТКИ жараёнини бошқариш механизми. 
ИТТКИ портфели турли лойиҳалардан ташкил топган: йирик ва кичик; тугаллашга 
якин ва бошланадиган. Хар бир лойиҳа ресурсларини талаб қилади. 
Портфел маълум контурга эга бўлиши ва барқарор бўлиши керак. 
Маълум бир даврда портфелдаги лойиҳалар сони лойиҳалар хажмидан боғлиқ. У 
тадқиқот учун зарур бўлган ресурсларнинг умумий хажми ва бир лойиҳани амалга ошириш 
учун зарур бўлган харажатлар билан ўлчанади. 
Портфелдаги лойиҳалар сони (n) қуйидаги формула билан аниқланади: 
Даврдаги ИТТКИ бюджети 
n =
Бир лойиҳага сарфланадиган харажатлар 
Истеъмолчи 
Портфелни режалаштириш
ИТТКИни œтказиш 
Маҳсулот 
Бозорга чиқиш
Сотувдан кейинги хизмат Истеъмолчи 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

34
Кичик лойиҳалардан таркиб топган портфел кўпроқ ишончлироқ. Одатда хамма 
лойиҳаларнинг фақат 10% муваффақиятли бўлади. Лекин кичик лойиҳалар кам сотиш 
хажмига эга бўлган (кам фойда потенциалли) янги маҳсулотларни ишлаб чиқишга 
қаратилган. 
Портфелнинг умумий бахоси уртача рентабеллик қўрсаткичи билан берилади. 
Лойиҳалар рентабеллиги (Ri) қуйидаги формула орқали аниқланади: 
Ri = Пi /Зi 
Бунда, Пi - i лойиҳадан олинадиган фойда; 
Зi - i лойиҳа харажатлари; 
i - лойиҳанинг навбатдаги рақами. 
Хар бир портфел рентабеллиги ўртача рентабеллик билан аниқланади. 
Рентабеллик кўрсаткичлари асосида афзаллик коэффициентини ҳисоблаш мумкин 
(Кп): 
Кп = Ra/ Rб 
Масалан, иккита лойиҳадан иборат икки портфел таклиф қилинадиган бўлса, уларни 
баҳолаш учун дастлаб иккита биринчи лойиҳанинг рентабеллиги, сўнг иккита иккинчи 
лойиҳаларнинг рентабеллиги таққосланади. Бунинг учун биринчи лойиҳанинг рентабел-
лиги иккинчи лойиҳаникига бўлинади. Худди шундай амал иккинчи лойиҳалар учун хам 
ўтказилади. Агар Ra / Rб > 0 бўлса, биринчи лойиҳанинг рентабеллиги афзал ҳисобланади. 
Агар Ra / Rб < 0 булса, унда лойиҳа рентабелликлари тенг баҳоланади ёки Б лойиҳанинг 
рентабеллиги юқори ҳисобланади. Лекин, ҳар қайси лойиҳа ўзининг индивидуал 
рентабеллигига (Ri) ва харажатларнинг шаклланишида маълум бир харажат хиссасига эга 
(Дзi = Зi / З). Бу шундан далолат берадики, демак, умумий афзаллик коэффициенти (Кп) 
рентабеллик бўйича ва харажатлар таркиби бўйича афзаллик коэффициентлари тизими 
кўринишида ифодаланиши мумкин. 
Рентабеллик бўйича афзаллик коэффициенти: