1 O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi termiz davlat universiteti

v) Kush kutbli koordinatalar yoki kersishtirish usuli.
Bu usul urni ma'lum bulgan ikkita tayanch nukta yordamida uchinchi nuktaning urnini
aniklashdan iboratdir. Bunda tayanch nuktalarni tutashtiruvchi chizik bazis, urni ma'lum
tayanch nuktalar esa - kutblar derb ataladi. M: Chizmadagi K-nuktaning urnini
aniklashda AB-tayanch chizigi bazis, A va B -nuktalar esa kutb nuktalardir. Bazisning A va
B-uchlarida turib KAB va ABK-burchaklar ulchansa, AB-bazis va uning ikkala yon
burchaklari KAB va ABK orkali grafik usulda yasalgan uchburchakning uchi sifatida K-
nuktaning urni aniklanilishi mumkin. Bu nuktaning urnini analitik usulda, ya'ni
uchburchak tomonlarini matermatik yul bilan erchib xam aniklash mumkin.
Shakldagi g-nuktaning urnini xam kersishtirish usuli bilan aniklash kursatilgan. Bunda BV
- tayanch chizigi bazis bulib xizmat kilgan. Kersishtirish usuli kupincha biridan
ikkinchisiga borib bulmaydigan yoki bir-biridan uzok masofada joylashgan nuktalar
urnini aniklashda kerng kullaniladi. Lerkin bu errda shuni aytib utmok kerrakki,
kersishtirish burchaklari 30°dan kichik va 150 ° dan katta bulmasligi kerrak,