O‘zbekiston respublikasi turizm va sport vazirligi jismoniy tarbiya va sport bo‘yicha mutaxassislarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti

Shved gimnastika tizimi. P'er Ling
(1776-1839) Shvetsiya 
hukumatining taklifiga ko‘ra, Germaniya va Daniyada jismoniy tarbiyaning 

---

39 
ahvoli bilan tanishib chiqib, o‘z mamlakatida shved gimnastika tizimi 
asoslarini yaratgan.
P’er Ling
 
1813-yilda Stokgolmda gimnastika institutini tashkil etgan. 
Gimnastikaning to‘rt turini - harbiy gimnastika, pedagogik gimnastika, 
davolash gimnastikasi va estetik gimnastikani alohida ajratgan. Bu turlar 
maktablarda ham o‘rgatila boshlangan. P’er Lingning o‘gli Yalmar Ling 
(1820-1886) boshchiligida gimnastika asboblari takomillashtirilgan, 
gimnastika devorchasi, gimnastika skameykasi, uzun kursilar, langar 
cho‘plar, gimnastika narvonlari, arqonlar va boshqa turli xil yangi jihozlari 
yaratilgan. Shvedlarning gimnastika tizimi ko‘pgina yеvropa mamlakalari, 
hatto Amerikada ham keng qo‘llanilgan. 
“Gimnastik mashqlarning har xil konsepsiyalariga qisman asoslangan 
ikkita eng kuchli sport madaniyati o‘n to‘qqizinchi asr davomida 
Germaniyada va Shvetsiyada paydo bo‘ldi. U, Germaniyada Turnen 
jamiyatlarida o‘sgan va ularning asoschisi Fridrix Yan snaryadlar bilan 
mashqlarni kiritgan.
Fridrix Yan shakllantiruvchi ta’sir ko‘rsatgan Germaniya 
gimnastikasining otasi Iogann Guts-Muts, o‘zining “Gymnastik fur Jugend” 
(1793 y.) kitobida qadimgi O‘yinlarni bayon qilgan.
Shvetsiya gimnastikasining asoschisi Ling bo‘lib, u, uyg‘unlikda ikki 
sportchi bajaradigan (unison) erkin mashqlarning rivojlanishiga 
ko‘maklashgan. Gimnastikaning ushbu ikkita varianti, 1840-yillarda 
Angliyaning davlat maktablarida rivojlanishi boshlangan sport madaniyati 
va o‘yin turlari bilan bir qatorda asrning o‘rtasida, sport mashqlarida uchta 
asosiy yеvropa an’analarini shakllantirgan”.
2