Œзбекистон республикаси олий ва œрта махсус

Мехнатга лаёкатли ёшдаги ахоли таркиби
8%
20%
72%
1
2
3

---

shundaki, uning yosh va malaka tarkibi bilan belgilanadi. Mamlakat aholisining 
o’rtacha yoshi 24ga teng. Malaka tayyorgarligiga ega bo’lgan kishilar 
ko’pchilikni tashkil etadi. Mamlakat mehnat resurslarini shakllanishiga 
nogironlar soni xam ta’sir kursatadi. Mamlakatda kanday suvdan iste’mol 
kilinayapti, kanday xavo, mehnat sharoiti kanday sharoitda olib borilayapti 
bular xam ta’sir ko’rsatadi. Xar bir mamlakat uzida mavjud bulgan nogironlarni 
kam bulishi, shuningdek ularni ishlashga kizikadi. Nogironlar ishlashiga kizikish 
2 xil aspektni keltirib chikaradi. 
I.
Iktisodiy (davlat byudjetidagi bokimandalar soni kamayadi). 
II.
Sosial (xar bir inson jamiyatga foydasi tegishidan xursand bulishi 
kerak). 
Mamlakat axolisida ishlovchi nogironlar sonini kupayishi mehnat sferasi 
barkaror rivojlanishiga sharoit keltirib chikaradi.
Rejali iktisodiyotda usmirlar mehnatidan foydalanish usmirlar tarbiyasiga 
ta’sir kursatadi deb atalardi. Lekin bozor iktisodiyoti sharoitida uz takdirini uzi 
xal etish deb yuritilib, usmirlar mehnatiga ijobiy yondashish boshlandi. Usmirlar 
mehnatidan foydalanish mumkin, lekin ularni xam ukishiga, sogligiga ta’sir 
kursatmasligi kerak. 
Pensionerlar mehnatidan foydalanish demografik omillarga bog’liq. 
Mamlakat axolisida pensiya yoshidagilarni salmogi kanchalik yukori bulsa, 
shunchalik bu yoshdagi ishlovchilar soni yukori buladi. Pensiya yoshida 
ishlovchilar sonida ayollar soni yukori darajada. Buning asosiy sababi shundan 
iboratki, ayollar erkaklarga nisbatan kuprok umr kuradilar. Pensiya yoshida 
ishlovchilar soniga shuningdek pensiya mikdori xam ta’sir kursatadi. 
Mehnat resurslari dinamikasiga xamda axoliga oxir-okibatda bir xil omillar 
ta’sir kursatadi-ya’ni tugilish, ulim, ayollar va erkaklar nisbati.