Қишлоқ ХЎжалигида ахборот технологиялари

ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИДА АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ
 
17 
bunda M - yo’qotishlar yoki iqtisodiy samara koefitsenti (ularning maksimal 
ahamiyatiga nisbatan). 
S2max maksimal yo’qotishlar axborot umuman yo’q paytida yuzaga keladi. 
Ularning o’lchami axborotsiz to’g’ri qaror qilish ehtimoli hisobga olingan holda 
belgilanishi lozim. 
M koeffitsenti o’z navbatida axborot to’laqonligi koeffitsenti(Kb)dan, u bilan 
bog’liq harajatlar(S1) va yo’qotishlarga(S2) bog’liq. Demak, axborot to’laqonligi 
koeffitsenti optimalligi sharoitlarini ikki yoqlama aks ettirishi mumkin: harajat va 
yo’qotishlar summasini minimallashtirish, ya’ni (S1QS2) min yoki foyda va harajatlar 
o’rtasidagi farqni maksimallashtirish, ya’ni (E-S)max. Axborot harajatlari uning 
miqdoriga, shuningdek sifat harakteristikalariga bog’liq holda belgilanadi. 
Axborot miqdori tushunchasi o’tgan asrning 30 - yillarida yuzaga keldi va 50-
yillarda asosan aloqa texnikasi maqsadlari uchun shakllandi. 1948 yili K.E.Shennon 
axborot miqdorini aniqlash uchun shunday klassik formulani berdi: 
N 
1 
J q Σ Pi log ------- 
(4) 
iql 
Pi 
bunda N – ehtimoliy xabarlar soni; Pi – i xabarlar ehtimolligi. Formula 
quyidagi ko’rinishda ham qo’llaniladi: 
m 
J q - h Σ Pi log Pi 
(5) 
iql 
bunda m – ramzlar (elementlar) soni, ulardan xabar tuzilishi mumkin, n 
–
bir xabardagi ramzlar soni.