- ular huquqiy n o rm alarn i belgilab beradilar, o'z g artirad ilar yoki
b e k o r qiladilar;
- ularda belgilangan qoidalarning m azm uni bayon etiladi;
- belgilangan n o rm a la rg a u m u m m ajb u riy tus beradi yoki ilgari
belgilangan n o rm alarn in g am a ld a bo'lishini bek o r qiladi.
N o rm a tiv s h a rtn o m a — h u q u q m anb ain in g alohida turi b o ‘lib,
ijtimoiy m u n o s a b a tla rn i h u q u q iy tartib g a solishning asosi b o ‘lib
xizmat qiladi. N o rm a tiv sh a rtn o m a la rd a bir q an ch a subyektlarning
irodasi m u ja ssa m la n a d i, m a sa la n , x alq aro , j a m o a v iy va b o s h q a
s h a rtn o m alarn in g subyektlari.
N o r m a t i v - h u q u q i y h u j j a t l a r n i n g t u r l a r i d a v l a t n i n g q a y s i
organlari to m o n id a n qabul qilinganligiga h a m d a ularning yuridik
kuchi k a tta yoki kichikligiga q a r a b farqlanadi. U sh b u belgilarga
a s o s a n , n o r m a tiv - h u q u q iy h u jja tla rn i quyidagi tu rla rg a b o i i s h
m umkin:
Q o n u n — u m u m x a lq ovoz berishi (referendum i) o rq ali yoki
m a m la k a tn in g oliy vakillik o rg a n i (p a rla m e n t) q a b u l qilad ig an
n o r m a t i v - h u q u q i y h u jja t. Q o n u n l a r o r a s i d a K o n s t i t u t s i y a —
davlatning asosiy qonuni — alohida mavqega ega bo'lib, oliy yuridik
kuchga egadir. Konstitutsiya va konstitutsiyaviy qonunlarni faqat
parlament qabul qilishi mumkin, chunki ularda konstitutsiyaviy tuzum
asoslari, insonlar va fuqarolarning asosiy h u quq va erkinliklari ham da
konstitutsiyaga o'zgartishlar kiritish tartib-qoidalari belgilab q o ‘yiladi.
Konstitutsiyaviy q o n u n la r alohida ta rtib d a qabul qilinadi.
D a v l a t b o s h lig 'in in g n o r m a t i v h u jja tla ri. X u s u s a n , bizning
m am lak atim izd a bu farm on — O 'z b e k isto n Respublikasi Konsti-
tutsiyasining 94-moddasiga asosan, Prezident chiqaradigan normativ-
hu q u q iy hujjat. U sh b u hujjat K onstitutsiya va q o n u n larg a h a m d a
O 'zb ek isto n n in g x alqaro s h a rtn o m a la rig a zid kelmasligi kerak.
H u k u m a tn in g q aro rlari va farmoyishlari ijro etuvchi hokimiyat
organining o 'z vakolati doirasida ch iqaradigan n orm ativ-huquqiy
hujjatlaridir. U sh b u h ujjatlar K onstitutsiya asosida qabul qilinib,
O 'z b e k is to n q o n u n la r i v a P re z id e n tn in g n o r m a tiv fa rm o n la rin i
am a lg a oshirishga q a ra tilg a n . V azirliklar, dav lat q o 'm i t a l a r i va
i d o r a l a r i n i n g b u y r u q v a y o ' r i q n o m a l a r i d a v l a t b o s h q a r u v i
o rg an larin in g n o r m a tiv -h u q u q iy hujjatlaridir. U la r konstitutsiya
asosida qab u l qilinib, q o n u n la r, Prezidentning farm onlari h a m d a
h u k u m a t qarorlarini bajarishga qaratilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: