Mavzu: Akademik litseylar va kasb hunar kollejlari matematikasi kursida “Xosilaning qo’lanishi” mavzusini o’qitish metodikasi

Qo’llaniladigan vositalar: 
“Funksiya”, “Funksiya uzluksizligi”, “Funksiya 
limiti”, “Hosila tushunchasi”ga oid kompyuter slaidlai;
Foydalanilgan texnologiyalar: 
“Ko’rgazmali-illyustrativ”, “Muammoli 
ta’lim texnologiyalari”;
Asosiy mazmuni 
Qo’yilgan maqsadga erishish uchun quyidagi metodik muammolarni hal 
etish lozim:
1. «Hosilaning qo’llanishi» metodining asosiy mazmunini aniqlash.
2. “Hosilaning qo’llanilishi” mavzusini (metodini) akademik litsey va kasb-
hunar kollejlarida o’qitishning maqsad va vazifalarini aniqlash.
3. Ushbu mavzuni o’qitish davomida o’quvchilar egallashlari lozim bo’lgan 
bilim, ko’nikma va malakalarni aniqlash.
4. Ushbu mavzuni o’qitish davomida egallanadigan asosiy va qo’shimcha 
materiyallarning mazmunini va o’rganish darajasini aniqlashtirish.
I. Akademik litsey va kasb-hunar kollejlarida “Hosila va uning tadbiqlari” 
mavzusini o’qitish asosiy vazifasi o’quvchilarni matematik analizning shu 
mavzuga oid asosiy tushunchalari bilan tanishtirish va o’quvchilarda DTS talablari 
asosida elementar funksiyalarni tekshira olish, hosila yordamida eng oddiy 
geometric, fizik masalalarni va boshqa amaliy-tadqiqot mazmunli masalalarni 
yechish ko’nikmalarini shakllantirishdan iborat.
Matematik analizning ushbu metodlarini to’liq tushunib olmasdan turib, 
tabiiy fanlarda, texnikada va ilmiy-ommabop adabiyotlardagi materiyallarning 
mazmunini tushunib, anglab olishning imkoniyati yo’q.
Matematik analiz fanining fundamental metodi bu differensiyal hisobdir. Bu 
usulning asosiy g’oyasi shundan iborat, agar funksiya aniqlangan bo’lsa, 
ko’rsatilgan nuqta asosida funksiya o’zgarishini tasniflash mumkin.
II. Hosila va uning tadbiqlarining mohiyatini anglab olgandan keyin, etibor 
mavzuni o’qitishning ta’limiy, rivojlantiruvchi va tarbiyaviy maqsadlariga 
qaratilishi kerak bo’ldi: 

---

1. O’quvchilarning funksiya haqidagi bilimlarini takrorlash, umumlashtirish 
va sistemalashtirish lozim.
2. O’quvchilarni funksiyani tekshirishning yangi usuli bilan tanishtirish.
3. Funksiyani tekshirishning yangi usulini amaliy masalalar yechishga 
ko’llanilishini ko’rsatish.
4. O’quvchilarga funksiyani hosila yordamida tekshirish – tabiat qonunlarini 
o’rganishda qudratli apparat, vosita ekanligini tushuntirish va uning amaliyotdagi 
tadbiqlarini ko’rsatish.
5. Ushbu metodning o’quvchilar ilmiy dunyoqarashini shakllantirishdagi 
imkoniyatlarini aniqlash va ko’rsatish.
Yuqorida keltirilgan maqsad va vazifalarga erishish mumkun, buning uchun 
pedagog (talaba) matematikadan o’quv dasturining zarur bo’limlarini va DTS 
talablarini mustaqil tahlil qilib chiqishi kerak.
III. Matematikadan akademik litsey va kasb-hunar kollejlari darsliklari, 
o’quv qo’llanmalarini o’rganib tahlil qilish quyidagi savollarga to’liq va to’g’ri 
javob berishga imkon beradi.