Navoiy davlat konchilik instituti "elektr energetikasi" kafedrasi

 
 
Oxirgi ifoda, 35 dan 1150 kV gacha bo‗lgan barcha nominal kuchlanishlar 
shkalasi uchun qoniqarli natija beradi. 
Elektr tarmog‗i variantlari yoki uning alohida uchastkalari xar hil nominal 
kuchlanishga ega bo‗lishi mumkin. odatda, boshida ko‗p yuklangan bosh 
uchastkalarning nominal kuchlanishi aniqlanadi. Halqasimon tarmoq uchastkalari, 
odatda, bir nominal kuchlanishga bajarilishi kerak. 
YUqoridagi usullarning biri bilan topilgan kuchlanish yakin nominal 
kuchlanishga yaxlitlanadi. Barcha usullar 
ном
U
ning fakat taxminiy qiymatini 
aniqlash imkonini beradi. 
 
Nominal kuchlanishning 
ном
U
taxminiy qiymati aniqlangandan so‗ng xar kaysi 
aniq tarmoq uchun turli nominal kuchlanishlar variantlarining chegarlangan soni 
belgilanadi va ular texnik iqtisodiy solishtiriladi. 
Turli nominal kuchlanishda tarmoqning bu variantlari uchun xarajatlarni 
solishtirish natijasida butun tarmoqning yoki uning alohida qismlarining nominal 
kuchlanishini asosli tanlash mumkin. 
Ko‗pincha, liniya boshidagi kuchlanish U
1
oxiridagi kuchlanishdan U
2
yuqori, 
chunki liniya orqali oqayotgan tok kuchlanish yo‗qotilishini 

U=U
1
-U
2
hosil qiladi 
(1.2.2-rasm).SHuning uchun iste‘molchidagi kuchlanishni U
2
tarmoq kuchlanishining 
nominal qiymatiga U
nt
yaqinlashtirish va liniya oxirida energiya sifatini ta‘minlash 
uchun generator kuchlanishi U
ng
tarmoq kuchlanishiga U
nt
nisbatan 5% ga yuqori 
olinadi, transformatorning ikkilamchi chulg‗amidagi nominal kuchlanish esa U
nt
ga 
nisbatan 5-10% ga yuqori (transformatorning o‗zida taxminan 5% yo‗qotiladi). 
Demak, tarmoq va iste‘molchilarning nominal kuchlanishlari: 6, 10, 35, 110, 
220, 500, 750 kV (O‗zbekistonda 750 kV dan tashqari, hammasi ishlatiladi). 
Generator va sinxron kompensatorlarning nominal kuchlanishlari: 6,3; 10,5; 21 
kV. 
Transformatorlarning ikkilamchi chulg‗amining nominal kuchlanishlari: 6,3 va 
6,6; 10,5 va 11; 22;38,5; 115 va 121; 230 va 242 kV. 
Past kuchlanishli (1000 V gacha) tarmoqlarda fazalar orasidagi (surati) va 
fazali (mahraji) nominal kuchlanishlar quyidagicha qabul qilingan: 
-tarmoq va iste‘molchilar uchun - 220/127; 380/220; 660/380 V 
-manbalar uchun - 230/133; 400/230; 690/400 V 
-220/127 va 230/133 kuchlanishlar iqtisod nuqtai nazaridan tavsiya qilinmaydi.