Termiz davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

 
 

---

9 
2.2 HAR XIL TURDAGI TRANSGEN HAYVONLARNI YARATISH. 
Dunyodagi ko’plab seleksioner olimlarni niyati nafaqat foydali xo’jalik 
ko’rsatkichlari yaxshilangan hayvonlarni tanlash balki, genotiplarni o’zgarish orqali 
o’ziga yoqqan ma’lum maqsadga yo’naltirilgan. Hayvon turlarini yaratish hamdir. 
Masalan, kimga yoqmaydi deysiz, agar kattaligi mushukday bo’lgan liliput tuyalar 
uyingizda chopqillab yursa DNK ni genetik axborot tashuvchi ekanligi 
aniqlanguncha rekombinant texnika asoslari yaratilmaguncha (restriktaza fermenti 
| ochilmaguncha va DNK ni klonlash usuli yaratilmaguncha) bu xom hayol ko’rinar 
edi va shunday bu\o’lib qolgan edi. Nisbatan qisqa vaqtda genomdan alohida gen 
ajratib olish, samarali faoliyat ko’rsatuvchi gen konstruksiyalari yaratish yo’llari 
ishlab chiqildi. Keyinroq begona genlarni retsipient hayvonlar genomiga kiritish 
usullari yaratildi. 
 
Shunday qilib, seleksionerlar xususiyatlari oldindan belgilab 
qo’yilgan , hayvonlar yaratish imkoniyatlariga ega bo’ldilar. Har xil genlarni , 
qishloq xo’jalik hayvonlariga ko’chirib o’tkazishdan qo’yilgan asosiy maqsad bir 
tomondan hayvonlarni hosildorligini (sut berish, yog’ yoki go’sht yig’ish, junlarni 
tez o’stirish, va x.k.) oshirish bo’lsa, ikkinchi tomondan ularni har xil kasaliklarga 
chidamliligini oshirishga hamda biologik faol moddalarni ko’plab sintez qila 
oladigan hayvon- bioreaktorlarni yaratishga qaratilgan.