Termiz davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

 
 
 

---

3 
KIRISH 
Ma’lumki, inson hayoti uchun zarur bo’lgan o’simliklarning, hayvonlarning va 
mikroorganizmlarning yangi turlarini yaratishda, ya’ni sun’iy tanlashda 
chatishtirish, seleksiya va mutatsiya uslublaridan foydalanib kelinmoqda. 1975-80- 
yillardan boshlab bir organizmdagi bo’lgan xususiyatlarni ikkinchi organizmlarga 
o’tkazishda gen injenerligidan foydalanish uslublari yaratildi. 
Bir organizm xromosomasidagi genlarni ko’chirib ikkinchi organizm 
xromosomasiga o’tkazish yo’li bilan, inson hayoti uchun muhim rolni o’ynovchi 
fiziologik faol moddalarni – fermentlarni, aminokislotalarni, oqsillarni, 
uglevodlarni, gormonlarni, shular jumlasidan har xil kasalliklarga qarshi 
kurashishda ishlatiladigan antibiotiklarni ishlab chiqarish hamda yangi gibridlar 
yaratildi. 
Genetik injeneriya metodlarining rivojlanishi va mukammalashuvi natijasida 
qishloq xo’jaligi ekinlarining hosildorligini oshirish, chorvachilikda yangi zotlarni 
yaratish hamda irsiy kasalliklarni davolash imkoniyati ortadi.
Gen injenerligi uslubi bilan mikroorganizmlardan olingan yangi gibridlardan 
shaker kasalligiga qarshi ishlatiladigan insulin garmoni, insonning o’sishini 
boshqaradigan somatotropin garmoni, avloddan-avlodga beriladigan irsiy 
kasalliklarni davolashda keng miqdorda ishlatiladigan interferon oqsili, inson 
organizmiga tashqaridan kiradigan yod faktorlardan (antigenlardan) himoya qilish 
uchun monoklon antitelalarni (immunitetlar) olish biotexnologiyalari yaratilgan. 
Gen injenerligi uslubi asosida yaratilayotgan yangi o’simliklarning navlari ya’ni 
vilt kasalligiga, tuproqning va suvning sho’rlanish darajasiga, issiqqa hamda 
sovuqqa chidamli, ko’p hosil beruvchi navlarning yaratilishi, ko’p zotli nasldor, 
sersutli, sergo’shtli hayvon zotlarining yaratilishi, har xil kasalliklarni tarqatuvchi 
mikroorganizmlarga qarshi ishlatiladigan fiziologik faol moddalarning ishlab 
chiqarish sohasidagi ma’lumotlardan o’qitish jarayonida va xalq ommasiga targ’ibot 
qilishda foydalanish maqsadga muvofiq bo’ladi.