Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

Ayiruvchi (diz‘yunktiv ) hukm
deb «yo», «yoki» «yohud» mantiqiy bog‗lamalari vositasida 
oddiy hukmlardan tashkil topgan mulohazaga aytiladi. Bu bog‗lovchilar ikki oddiy hukmni yoki bir 

---

291 
qancha predikatlarni, yoki bir qancha sub‘ektlarni bir biridan ayirib turadi. Masalan: «Qodirov 
falsafa yoki sotsiologiya yoki psixologiya bo‗limida o‗qiydi». Ayiruvchi bog‗lamalar «V» - 
diz‘yunksiya belgisi orqali ifodalaniladi. Ayirivchi (diz‘yunktiv) hukmlar oddiy yoki qat‘iy turlarga 
bo‗linadi. Oddiy diz‘yunktiv hukm tarkibidagi oddiy hukmlardan biri yoki hammasi chin bo‗lishi 
mumkin, qat‘iy diz‘yunktiv hukmda esa tarkibidagi oddiy hukmlardan faqat bittasi chin bo‗ladi. 
Oddiy diz‘yunktiv hukm(pvq) formulasi bilan qat‘iy diz‘yunktiv hukm PvQ formulasi bilan 
belgilanadi. Diz‘yunktiv hukmlarning chin shartlari quyidagicha : 
p 
q 
P Vq 
CHin 
CHin 
Xato 
Xato 
CHin 
Xato 
CHin 
Xato 
CHin 
CHin 
CHin 
Xato 
«X.X.Niyoziy shoir yoki dramaturgdir». Bu oddiy diz‘yunktiv hukm. «Abdullaev 
musobakada yo yutadi, yutmaydi». Bu qat‘iy diz‘yunktiv hukm .